Taaleidoscoop • Archief: Mens en taal • Pagina 6 van 26

Ben jij aan de beurt voor geweld?

Het is een van de lesjes die alle ouders hun kinderen bij moeten brengen: je kunt niet altijd direct krijgen wat je wilt. Soms moet je nog even wachten.

Bij grote mensen is dat niet anders. Alleen is dat wachten dan vaak wat meer geformaliseerd en moet je plaats nemen in een wachtkamer of op een wachtlijst. Nu zijn de mensen op zulke wachtlijsten soms een tikkie ongeduldig, of duurt het wachten onredelijk lang. En dan komen de wachtlijsten in het nieuws.

Een greep uit de media: “Kamerbrief over wachtlijsten bij ziekenhuizen”, “Ledenstop en wachtlijsten bij sportverenigingen”, “Wachtlijsten bij restaurants Nijmegen rond kerst”, “Lange wachtlijsten bij peuterspeelzalen”…

Je kunt je dus mijn verbazing voorstellen toen ik de volgende kop in de krant zag, afgelopen week.

Verder lezen Ben jij aan de beurt voor geweld?

Waar is Charlie?

Het is alweer meer dan een jaar geleden dat, na de terreuraanslag in Parijs op de redactie van het satirische weekblad Charlie Hebdo, de zin Je suis Charlie opdook. In de vorige Taaleidoscoop keken we al naar het woord meme – en dit korte zinnetje is een volbloedinternetmeme gebleken. “Je suis…” is niet meer weg te denken.

Deze slogan is ongeveer een uur na de aanslag bedacht en als zwart-grijs-wit woordmerk online gezet (op Twitter) door Joachim Roncin, een Franse kunstenaar en muziekjournalist. De naam Charlie Hebdo was toen volop in de media en Roncin moest denken aan een serie boeken die hij vaak met zijn zoon bekeek: Où est Charlie? Je kent misschien wel de heerlijke Waar is Wally? zoekboeken – dit is daar de Franse vertaling van. (Het Engelse origineel is Where’s Wally?) Verder lezen Waar is Charlie?

De ene Bowie is de andere niet

Rond 1796 werd er in de Verenigde Staten een jongetje geboren dat de geschiedenis in zou gaan als een geduchte vechtersbaas, pionier in het Wilde Westen, revolutionair soldaat en naamgever van zowel een jachtmes als een rockster.

James Bowie (1796-1836) — James Bowie (1796−1836)

Hij werd nog geen 40 jaar oud, maar was al een levende legende ten tijde van zijn dood. Zijn naam was Bowie. James Bowie. Roepnaam Jim.

Verder lezen De ene Bowie is de andere niet

De eeuwenoude pijn van Lorem ipsum

Lorem ipsum, daar gaat dit taalverhaal over. Als je aan die twee woorden genoeg hebt om te weten wat dat betekent, bravo! Voor de rest volgt eerst nog een kort aanloopje.

Als een tekst gepubliceerd wordt – of dat nou is als boek of website, als brochure of tijdschrift – krijgt hij bijna altijd een opmaak. Dat betekent dat iemand, los van de inhoud van de tekst, nagedacht heeft over hoe die tekst eruit moet zien. Vaak wordt die opmaak al voorbereid nog voordat de definitieve tekst beschikbaar is. Maar ja, wat vul je dan als designer in op de plaats waar die ontbrekende woorden nog moeten komen?

Het antwoord is: opvultekst. Dummytekst. Een serie woorden die het ontwerp eruit laten zien alsof de echte tekst er al is. Maar je moet natuurlijk niet vergeten om die tijdelijke tekst weer te verwijderen, en daarom gebruiken ontwerpers vaak nonsenstekst, zodat hij makkelijk te herkennen is.

Goed. “Lorem ipsum”, dat is zo’n serie nonsenswoorden. Hier zie je een voorbeeld, uit een sjabloon van een moderne tekstverwerker. De opmaak is helemaal kant en klaar, alleen de echte tekst ontbreekt nog.

Verder lezen

ISIS, IS, ISIL en nu… Daesh?

In de tweede akte, tweede scène van William Shakespeares Romeo and Juliet vindt de fameuze balkonscène plaats. Juliet, van de familie Capulet, heeft haar hart verloren aan Romeo. Hoorde hij maar niet bij de verfoeide familie Montague, verzucht ze – dan zou hun geheime liefde niet gedoemd zijn.

“What’s in a name?” vraagt Juliet. Ik houd van jou, welke naam je ook hebt: “that which we call a rose / By any other name would smell as sweet”. En Romeo wil inderdaad zijn gehate naam afzweren: “Call me but love, and I’ll be new baptiz’d; / Henceforth I never will be Romeo.”

Welke naam je iets geeft is belangrijk, heel belangrijk. Dat zag je weer eens duidelijk in de nasleep van de verschrikkelijke aanslagen van afgelopen vrijdag in Parijs.

Het viel me direct op dat president Hollande in zijn toespraak naar de organisatie achter daders verwees als “Daesh”, en niet als “ISIS” of “Islamitische Staat”.

Waarom was dat?

Verder lezen ISIS, IS, ISIL en nu… Daesh?

Een hele grote oorkonde

De kans is groot dat je het personage in het plaatje hiernaast direct herkent. In de verhalen over Robin Hood is hij de gezworen vijand van de hoofdpersoon, en deze Disney-versie van Prince John (met de onvergetelijke stem van Peter Ustinov) is een klassieker. De prins in de film is de incompetente, machtsbeluste, ietwat hysterische regent van Engeland tijdens de afwezigheid van zijn broer, Koning Richard I, die op kruistocht is. John is geen sympathiek figuur dus, en toch is hij de held van dit taalverhaal.

Kleine broertjes hebben het soms moeilijk... — Kleine broertjes hebben het soms moeilijk…

Nou ja… zijn historische evenknie dan, die na het overlijden van zijn broer in 1199 de troon overnam als Koning John. De goede man zal vast zijn kwaliteiten hebben gehad, maar historici zijn het erover eens dat zijn koningschap weinig succesvol was en zijn karakter allesbehalve nobel. Zo ver zat Disney er dus niet naast. Toch heeft hij minimaal één ding gedaan wat hem voor altijd een plaats in de geschiedenisboeken heeft bezorgd. En daarover gaat deze column.

Verder lezen Een hele grote oorkonde