De taalterm van deze week, zelfstandig naamwoord, is niet graag afhankelijk van anderen. Maar hij is zeker niet asociaal: hij maakt graag vriendjes met allerlei andere woorden. Toch wil hij wel graag een streepje voor hebben; als je met hem praat, moet het wel ergens over gáán.
Taalpopcorn
We zijn er zo aan gewend om dag in, dag uit afkortingen te gebruiken in onze volzinnen, dat we er nauwelijks nog bij stilstaan hoe handig ze zijn. Stel je voor dat je elke keer voluit “belasting toegevoegde waarde”, “hoger algemeen voortgezet onderwijs”, “Koninklijke Luchtvaartmaatschappij” en “Noord-Atlantische Verdragsorganisatie” zou moeten zeggen, en niet het gemak van btw, havo, KLM en Navo zou hebben.
Meter vs. metre
De Engelse woorden meter en metre betekenen niet hetzelfde. Maar daarmee ben je er nog niet: een meter kan óók een metre zijn, want het ene Engels is het andere Engels niet. Sterker nog, in sommige regionen bestáát metre überhaupt niet. We leggen uit hoe het precies zit.
TVDW: Hydroniem
De taalterm van deze week, hydroniem, houdt het niet lang droog. Hij is beslist geen landrot, want je vindt hem liefst op een boot. Of een surfplank, ook goed. En als hij tussen wal en schip valt, dan voelt hij zich helemaal thuis.
Kerst vs. kerst
Elk jaar, zo rond begin december, komt de vraag weer bovendrijven: schrijf je kerst/Kerst nou met een grote of een kleine k? En nu we het er toch over hebben… hoe zit het dan met woorden als kerstmis, kerstkaart, kerstman, kerstdiner etc.? Moeten die niet allemaal met een hoofdletter beginnen? We leggen het uit!
TVDW: Puntkomma
De taalterm van deze week, puntkomma, heeft een uitstekend gevoel voor evenwicht. Hij is je altijd graag van dienst als je niet té stellig wilt overkomen, maar ook weer niet te voorzichtig. Hij heeft een genuanceerde en chique uitstraling, en dat houdt hij graag zo.
Besmette kloon
In ziekenhuizen, waar allerlei besmette personen samenkomen, is iedereen er voortdurend op bedacht om verdere verspreiding van de ziektes te voorkomen. En dat zou iemand ook wel eens voor de taal mogen doen. Want twee woorden of uitdrukkingen die min of meer hetzelfde betekenen kunnen elkaar net zo goed besmetten; daar hoeft geen bacteria aan de pas te komen.
Formeel heet dat dan een contaminatie. (Een ziekenhuisbesmetting kan trouwens ook een contaminatie heten, vergelijk het Engelse woord contamination.) De twee wederzijds besmettende termen blijven overigens gewoon en gezond bestaan, maar er ontstaat een soort gemengde kloon, een misbakseltje waarin een beetje van elk zit.
Envelop vs. envelope
Wat is het Engelse woord voor envelop (of, zo u wilt, enveloppe)? Envelope, toch – of was het nou toch envelop? Er ís een verschil in betekenis tussen die twee woorden, dus ze zijn niet onderling uitwisselbaar. Wat is de juiste keuze? We leggen het uit!