Mijn rijbewijs heb ik al een tijdje. Dus als ik naar een lesauto kijk, is dat meestal ergens op het spectrum van empathisch meevoelen (“och jee, die moet het nog leren…”) tot bewonderende waardering (“zo, die rijdt vlot door!”). Maar de lesauto zelf, naar maak ik meestal geen studie van.
Toch trok dit exemplaar mijn aandacht, ergens geparkeerd aan de rand van wat sportvelden en een wandelpolder. Hij hoort bij een organisatie die rijlessen verzorgt en ook op de wegen wacht, en deed een boude belofte: in deze lesauto krijg je “rijplezier voor ’t léven”.
Nou is dit natuurlijk Taaleidoscoop, dus van rijlessen hebben we hier geen verstand. Maar een diakritisch teken meer of minder, daar zijn we altijd wel voor te porren.
Oftewel: wat doet die accent aigu daar op de eerste e van het woord leven? Ook als het er niet zou staan, valt de klemtoon als vanzelf op die plek. De hele clou van de toevoeging “voor het leven”, qua uitspraak, is dat de klemtoon op die ene e valt. Zeg maar hardop: een liefde voor het leven, vrienden voor het leven, kennis voor het leven, verbonden voor het leven… steeds valt de klemtoon weer op de e.
Dus waarom zet de ANW—oh nee, sorry, geen reclame—waarom zet deze rijlesorganisatie daar toch een accent? Is het dan op de een of andere manier nog méér voor het leven dan het anders geweest zou zijn? Kan de ene ervaring “voor het leven-er” zijn dan een andere?
Op mij heeft dat accent aigu juist het effect dat het afleidt van wat eigenlijk de boodschap zou moeten zijn. Het heeft iets pedants of neerbuigends, zo van: dat je even weet hoe je dit uit moet spreken. Of juist iets overdrevens: je rijbewijs halen is natuurlijk een heel belangrijk moment, maar bij ons is dat nóg bijzonderderder.
Als dit besmettelijk is, krijgen we binnenkort een supermarkt die schrijft “Dat is het lékkere van…”, een drogist met “Steeds verrassend, altijd voordélig”, een taalblog met als slogan “Alles wat je al dacht te wéten over taal”… En daar moet je toch niet aan dénken!
Tja, wie zal het zeggen? Misschien vindt die rijschool wel dat men je elders wel leert rijden, maar je rijplezier dan te veel laat afhangen van de snelheid waarmee je de weg op gaat, van de behendigheid waarmee je van de ene naar de andere rijstrook weet te laveren, van het geluid dat je oproept als je aan de verkeerslichten als eerste weer vertrokken bent?
Neen, bij hen gaat het om ‘bezadigd’ en ‘verstandig’ rijden.
Niets voor fanaten van Formule 1. Max Verstappen heeft het elders onder de knie gekregen. :-)
Ik denk dat de bedenker gewoon nét dat liedje van die bekende volkszanger kreeg ingetoeterd. Hij (of zij) schreef dus gewoon op wat zijn (of haar) innerlijke stem ingaf. Lollige bui dus.