De taalterm van deze week, interfix, is een soort metselaar. Geef hem een paar bakstenen en hij maakt er moeiteloos één geheel van. Maar een hele muur is hem toch echt te veel. Meestal vindt hij het na twee of drie stenen al wel mooi geweest.
Definitie
Een interfix is een affix dat in een samenstelling tussen de twee delen komt te staan.
Schrik niet, dat is minder ingewikkeld dan het klinkt. In een samenstelling voeg je twee of meer woorden samen tot één nieuw woord. Soms kan dat heel simpel: lantaarn + paal = lantaarnpaal. Maar soms verschijnt er ineens een extra geluidje tussen het eerste en het tweede deel. Zo’n invoeging heeft geen eigen betekenis, maar verbindt de onderdelen van de samenstelling.
Voorbeelden
In het Nederlands kom je dan al snel uit op drie interfixen.
De sjwa-klank
Deze wordt vaak geschreven als -e-.
- koningin + dag = Koninginnedag
- zon + straal = zonnestraal
De tussen‑n
Deze klinkt meestal ook als een sjwa, maar je schrijft hem met een extra -n-.
- rug + graat = ruggengraat
- bal + jongen = ballenjongen
De tussen‑s
- geluid + overlast = geluidsoverlast
- leven + geluk = levensgeluk
In het Engels zijn interfixen zeldzaam, maar je kunt bijvoorbeeld een -o- als interfix tegenkomen in bepaalde samenstellingen:
- speed + meter = speedometer (of speed-o-meter)
Etymologie
Deze moderne taalterm is gemaakt met ingrediënten uit het Latijn.
- inter- (tussen) + figere (vastzetten)
Weetje
Er zijn ook minder duidelijke gevallen die je als interfix kunt zien, maar ook als infix. Bij sommige meervoudsvormen staat de meervouds‑s namelijk niet achter het (samengestelde) woord, maar erin.
Dit komt in het Engels voor:
- None of the passers-by saw the incident happen.
Maar ook in het Nederlands:
- Hoe zien lelietjes-van-dalen eruit?
- Pietjes-precies kunnen heel irritant zijn.
Noem je zo’n ingevoegde s een interfix? Strikt genomen niet, want hij verandert de betekenis van het woord en dat doen interfixen niet.
Je zou ze dan een infix kunnen noemen, maar ook dat klopt niet helemaal. Want een infix komt in een morfeem(woordelement) te staan, en deze s’en staan tussen de morfemen.
Kortom: een twijfelgevalletje.