Taalterm: Hoofdtelwoord

De taal­term van deze week, hoofdtel­wo­ord, heeft nogal wat aan zijn kop. Telkens als mensen iets willen uitreke­nen, komen ze bij hem langs. Ook als ze din­gen moeten meten, weten ze hem te vin­den. En bij elke race moet hij weer opdraven aan het begin: drie, twee, één… Lees verder!

Definitie

Een hoofdtel­wo­ord is een tel­wo­ord waarmee je een aan­tal of hoeveel­heid aangeeft.

Je kunt hier­voor ook de ter­men kar­di­nale of kar­di­naal­ge­tal tegenkomen.

Naast hoofdtel­wo­or­den heb je ook nog rangtel­wo­or­den.

Voorbeelden

Woor­den die cijfers aan­duiden zijn hoofdtel­wo­or­den, zoals één, twee, drie, veer­tig, zesen­tachtig en hon­derd.

Daar­naast heb je de oplopende macht­en van tien, zoals miljoen, mil­jard, biljoen, tril­jard etc. Ook googol en googol­plex zijn hoofdtelwoorden.

Maar een hoofdtel­wo­ord kan ook een niet-pre­cies aan­tal omschri­jven, zoals veel, enkele, alle, menige en vol­doende.

Ten slotte gelden ook woor­den als geen (0), bei­de (2), doz­i­jn (12), paar (2) en gros (144) als hoofdtelwoorden.

Etymologie

• hoofd– (lei­dend) + tel (van tellen) + woord

Deze herkomst roept een vraag op. Als de hoofdtel­wo­or­den “lei­dend” zijn, wat of wie vol­gt er dan op? Dat zijn de rangtel­wo­or­den die ervan zijn afgeleid en die de plaats in een vol­go­rde aangeven, zoals eerste, twaalfde en duizend­ste.

Weetje

Ook de woor­den nul en zero zijn hoofdtel­wo­or­den. Die geven immers óók een hoeveel­heid aan, namelijk dat er niets van iets is.

Bonus-weet­je
Hoofdtel­wo­or­den zijn te verde­len in een “bepaalde” en “onbepaalde” soort. In deze TVDW lees je daar veel meer over!