De taalterm van deze week, litotes, gaat liever niet rechtstreeks op zijn doel af. Dat is veel te makkelijk. Liever neemt hij eerst een stap in de verkeerde richting, om vervolgens rechtsomkeert te maken en alsnog de juiste kant op te gaan.
Definitie
Een litotes is een stijlfiguur waarbij je, in plaats van iets direct te zeggen, het tegenovergestelde ontkent.
Voorbeelden
- De bijwerkingen van dit medicijn zijn niet triviaal.
- De suggestie van Pim is geen onaardige oplossing.
- Ik ben daar niet rouwig om.
Etymologie
Dit is van oorsprong een Griekse term, die vanaf de 18e eeuw ook in het Nederlands wordt gebruikt.
- litotes (eenvoud), van litos (glad, zonder opsmuk)
Weetje
Kan je raden wat het meervoud is van litotes? Je moet gewoon de regels volgen: één bes, twee bessen. Eén litotes, twee litotessen. Maar een beetje vreemd ziet dat er wel uit…
Zou je me kunnen vertellen op welke lettergreep de klemtoon ligt?
Dank voor je vraag, ep bkr. Een litotes is geen versvoet, dus je kunt niet echt spreken van een “vaste klemtoon”. Maar in algemene zin denk ik dat veel sprekers in het ritme van der zin de klemtoon zullen leggen op het ontkennende woord – dus in de voorbeelden hierboven op niet, geen en niet.