Het lijkt wel alsof er in het Nederlands twee manieren zijn om de informele aanspreekvorm voor “vader” te schrijven: papa en pappa. Is een van die twee de “juiste” vorm en zo ja, welke dan? Dat hoef je niet aan je vader te vragen, want de Taaleidoscoop weet raad!
Waar hebben we het over?
Van sommige woorden met dezelfde klank en betekenis bestaan meerdere spellingen. Soms geldt een daarvan als “fout”, maar soms mag je ze ook allebei gebruiken.
Betekenis en gebruik
- Papa is een informeel synoniem en aanspreekvorm voor vader.
- Pappa is een vormvariant van papa.
Beide schrijfwijzen bestaan zij aan zij, maar woordenboeken als Van Dale verwijzen bij pappa terug naar papa als hoofdlemma. Die laatste spelling heeft dus de voorkeur.
Voorbeelden
- Ik heb papa gevraagd om meer zakgeld.
- Pappa, wanneer gaan we weer naar huis?
Voor de goede orde: je zou de spelling van papa/pappa in deze voorbeelden dus om kunnen draaien. Maar de vorm met één p geldt als de normspelling.
Even opletten
Strikt genomen zou je eerder verwachten dat de spelling pappa de norm zou zijn, want de eerste a in papa klinkt als een korte [a] (je zegt geen “paa-paa” maar “pah-paa”). Zo’n korte klinker wordt meestal gevolgd door meer dan één medeklinker. Dat is bijvoorbeeld het verschil tussen kopen en koppen, zwaluw en zwalken, hobo en hobby.
Maar in dit geval is de “afwijkende” spelling dus degene die de voorkeur krijgt.
Weetje
Het zal je niet verbazen, maar precies hetzelfde verhaal geldt ook voor de woorden mama en mamma.
Ook daar zie je dat de spelling mama de voorkeur heeft. Dat zie je alleen al aan de titels van tijdschriften zoals Viva Mama, Kek Mama en fabulous mama.
Jullie hebben her helemaal mis! Papa komt uit het frans en heeft daarom de klemtoon op de tweede lettergreep. Pappa is Nederlands en heeft de klemtoon op de eerste lettergreep. Het is geen vormvariant of alternatieve spelling. Het zijn vandaag de dag verschillende woorden met verschillende uitspraak die ook een andere lading hebben. Papá is plechtiger, formeler dan Páppa.
Dank je voor je reactie, Ben. Je hebt helemaal gelijk dat de spelling pappa maar één uitspraak kent: met de klemtoon op de eerste lettergreep. En je hebt ook gelijk dat iemand die ‘papá’ zegt, zal kiezen voor de spelling met slechts één p in het midden. Maar Van Dale vermeldt voor papa BEIDE uitspraken – zowel met de klemtoon op de eerste als op de laatste lettergreep. Ook geeft het woordenboek aan dat pappa geldt als vormvariant van papa. Mijn gevoel is dat de uitspraak ‘papá’ steeds minder gebruikt wordt, terwijl de spelling papa nog springlevend is.
Ik weet dat ik vroeger op de basisschool heb geleerd in de jaren 80 pappa en mamma..tien jaar later werd het ineens gespeld met één M en één P.. dat was echt wennen. Maar nu weet ik niet beter!
Heel herkenbaar! Zo zie je maar: de taal en zijn gebruikers evolueren samen.
Volgens mij is het pappa: korte klank, twee medeklinkers.
Robbert pappa en leerkr8
Dank voor je feedback, Robbert. Je hebt gelijk: de dubbele p forceert de uitspraak van een korte a. Toch denk ik dat niet veel mensen bij de spelling “papa” zullen denken aan de uitspraak [PAA-pa] zullen denken in plaats van [PAP‑a].
Dank Harman. Ik ben nogal erg ‘op taal’: dit soort taalfouten, oneigenlijk spatiegebruik, en woorden als buro (bureau) en kado (cadeau).
Met vriendelijke groeten,
Robbert