De Engelse hulpwerkwoorden can en may betekenen duidelijk iets anders, maar het gebruik is in rap tempo aan het veranderen. Wanneer kies je voor welk woord, en zijn ze in sommige gevallen zelfs allebei goed?
Waar hebben we het over?
De manier waarop woorden gebruikt worden in een taal verschuift voortdurend, en soms komen woorden die eerst iets heel anders betekenden gaandeweg dichter bij elkaar te staan.
Betekenis en gebruik
- May is een hulpwerkwoord dat toestemming uitdrukt. May I? betekent dan ook: “Mag ik?”
- Can is een hulpwerkwoord dat vermogen of kunnen uitdrukt. Can I? betekent dus: “Kan ik?”
Maar dat is niet het hele verhaal. Het oude verschil tussen may en can is namelijk aan het vervagen. Eerst even een paar voorbeelden van het traditionele gebruik.
Voorbeelden
- May I park my car here?
- You may file a complaint, if you wish.
- I don’t think I can make it to your party on time.
- Can George fix the leaky faucet?
Even opletten
We zeiden het al: het onderscheid tussen “may = toestemming” en “can = kunnen” is niet meer zo zwart-wit. In het levende Engels is het gebruik aan het verschuiven: Can I? wordt steeds meer gebruikt in de betekenis van May I? Het Amerikaans-Engels loopt voorop, maar het Brits-Engels begint ook al te bewegen.
Je ziet dus steeds vaker zinnen waarin can wordt gebruikt om toestemming te vragen:
- Can I please come to your birthday party?
- Dad, can I finally have a smartphone?
Je merkt het meteen: in deze beide gevallen zou je can vertalen als “mag”, niet “kan”.
Hiermee is ook het gebruik van may aan het veranderen. Het geeft steeds meer aan dat je nadrukkelijk om toestemming vraagt. Als je iemand stoort die geconcentreerd bezig is, zou je bijvoorbeeld eerder kiezen voor May I ask you a quick question? dan voor Can I ask you a quick question?. Beide zinnen zijn correct, maar de eerste is beleefder.
Weetje
Voor can bestaat er twee ontkennende vormen: can’t en cannot. De equivalente vorm voor may, namelijk mayn’t, bestaat officieel nog wel maar klinkt inmiddels heel ouderwets; dit woord kan je beter vermijden.
Bonus-weetje
Er zijn ook zinnen waarbij het niet direct duidelijk is of er sprake is van toestemming vragen of het uitdrukken van een kunnen. Denk aan een zin als Can/May I offer you another drink?.
Je bedoelt hier niet “Ben ik in staat om je een drankje aan te bieden?” maar óók niet “Is het toegestaan om je een drankje aan te bieden?”. De betekenis zit hier eerder in de buurt van “Wil je nog iets te drinken?”.
In zo’n geval overlapt de betekenis van de can-versie en de may-versie van de vraag, maar is er wel een verschil in gevoelswaarde. De bewoording met may is voorzichtiger en beleefder, en kan ook duiden op een statusverschil tussen de vrager (lager) en de bevraagde (hoger).
mooi uitgelegd, dank
Dank je wel! Ik ben blij dat dit artikel je op weg geholpen heeft. ?
ben akkoord met “may” als beleefder. Maar vermijd liever in elke uitleg het onderscheid tussen “hoger” en “lager” of “volks” vs “formeel”. Een baas kan best wel aan een bediende vragen “may I offer you something”. Mijn gedacht.
Ik dacht eerst dat je enkel NL taaltips gaf, maar dus nu ook Engels. Goed ! leg de mensen dan maar even het juiste (evoluerende, of uitstervende) onderscheid uit tussen shall/should can/could will/won’t
..;kortom het bekende shouda, couda, wouda, … Het Echte correcte Engels is veel moeilijker dan de man in de straat denkt. Vanwege het gemoedelijke dagelijkse courante gebruik sluipen de fouten binnen.
mvg
Hugo
Dank voor je feedback, Hugo! Dit artikel maakt geen onderscheid tussen volks en formeel, maar het is wel degelijk gangbaar om formeel taalgebruik te onderscheiden van informeel taalgebruik. Het woord volks heeft misschien een meer problematische bijsmaak, maar ook daar gaat dit artikel niet over. Toch zijn er wel degelijk verschillen in taalgebruik tussen uiteenlopende segmenten in de samenleving – niet alleen tussen mensen die wel of niet “doorgeleerd” hebben, maar bijvoorbeeld ook tussen vakgenoten en leken, stad en platteland, jong en oud. Zulke verschillen kunnen confronterend zijn, en ze kunnen ook een ongewenste signaalfunctie krijgen, maar ze maken wel degelijk deel uit van de levende taal. Het artikel stipt inderdaad een hoog-laag verschil aan, maar dat gaat over statusverschillen, niet over taalgebruik of mensen. Ook status kan een problematische bijsmaak hebben, maar het feit blijft dat het als fenomeen in de samenleving, en in de perceptie van mensen, wel een rol speelt in het menselijk verkeer.
Wat leuk dat je ook de Engelse TaalTips hebt ontdekt! Maar ze zijn niet nieuw, hoor: ik schrijf ze al jaren. Je vindt er inmiddels meer dan honderdtwintig op de site. Sterker nog, Taaleidoscoop is vanaf het prille begin een taalboog geweest over Nederlands én Engels. Ik heb inderdaad nog niet aparte artikels gewijd aan can-could, shall-should en will-would. Goede tip: ik zet ze op de lijst. Toch heb ik niet zoals jij de indruk dat het onderscheid tussen deze woorden aan het “uitsterven” is, of zelfs aan het “evolueren”. Het verschil is redelijk helder, maar het kan natuurlijk wel zijn dat een niet-native speaker daar wat minder secuur mee omgaat dat een moedertaalspreker. Dat kun je ze kwalijk nemen, of je kunt het zien als fouten die binnensluipen, maar het is ook een voorbeeld van hoe rijk, wendbaar en robuust talen kunnen zijn – zelfs als ze over de grens gesproken worden door anderstaligen.
Het is juist door deze “schijnbare” wendbaarheid en het te makkelijk ongestraft gebruik dat de rijkdom verloren gaat. Het verschil tussen may en can zou moeten gevrijwaard blijven. Hoeveel keren hoor ik op BBC één of andere should/would:could en denken we bij onszelf “dat zouden wij anders gezegd hebben”. Maar allicht zijn wij fout, en BBC correct (te hopen!). Mvg. Hugo.