De bestrijding van de criminaliteit is een thema dat steevast in verkiezingsprogramma’s terugkomt, en waar alle politieke partijen zich sterk voor maken. Het devies is dan al snel: meer blauw op straat. Maar waar je in geen enkele verkiezingscampagne ook maar één woord over hoort, is de noodzaak van meer blauw in de taal.
Toch is daar veel behoefte aan. Hoewel… misschien heeft de politiek het er niet over omdat de geheime diensten het al overgenomen hebben. Laten we eerlijk zijn, je kunt dit beter de grote criminaliteit noemen, of misschien steekt er zelfs wel een diabolisch meesterbrein achter, een Moriarty, een Kolonel Olrik, een Blofeld, een Rastapopoulos.
Maar welke Holmes, welke Mortimer of Blake, welke Bond, welke Kuifje kan ons nog redden? Is het al te laat? Is de duivelse machine al in werking gezet en zal binnenkort het offensief beginnen om de hele Nederlandse taal te stelen? Ik heb het, voor zover je dat nog niet doorhad, over “Het Mysterie van de Verdwenen Woorden”, ook bekend als “Het Geval van de Dief aan het Eind van de Zin”.
Meesterdief
Wat is er aan de hand? Iemand is woorden aan het stelen. Hij kruipt stiekem het eind van een gesproken zin binnen – aan geschreven zinnen heeft hij zich nog maar mondjesmaat gewaagd – en pikt daar het laatste woordje (of zelfs meer) weg. En deze meesterdief heeft lef en klasse, want hij laat altijd een teken achter, in de vorm van een voorzetsel, eenzaam en alleen aan het eind achtergebleven.
Een paar voorbeelden van zijn duivelse werk:
- We nemen deze maatregelen niet zomaar, maar in het kader van.
- Je zou hem kunnen schrijven, bij wijze van.
- Ze moeten wel duidelijk maken dat dit een reactie is op.
Waar zijn al die woorden toch gebleven, Poirot? Wat beweegt deze mysterieuze misdadiger, Marlowe? Wat is er gebeurd, Miss Marple, met de reorganisatie, spreken en ons standpunt?
Zinsbegoocheling
Misschien handelt deze crimineel uit pure boosaardigheid. Of misschien denkt de dief dat de boodschap al overgekomen is, en dat de rest van de zin dus overbodig is en bij de vuilnis gezet kan worden. Of zou het een vorm van telepathische, hypnotische zinsbegoocheling zijn, waarbij de spreker zo intens ontroerd wordt door de vermeende schoonheid van wat hij zojuist gezegd heeft, dat hij helemaal vergeet om zijn zin af te maken? Please, vertel het ons, Inspector Morse.
Hoe dan ook, het belangrijkste is dat iedereen, zolang deze zaak nog loopt, extra waakzaam is en zich niet laat pakken door deze onverlaat.
Maak je zinnen gewoon af, dat communiceert wel zo duidelijk.
Je kunt anderen ook een handje helpen als je merkt dat ze net beroofd zijn. Dus zegt iemand tegen je: “Ik snap niet waarom ze nou boos werd. Ik zei dat alleen maar als voorbeeld van,” spring dan snel op en vraag: “Als voorbeeld van wat?” Als je gesprekspartner snel genoeg is, dan kan ze de gestolen woorden nog terugpakken en ze alsnog in veiligheid brengen aan het eind van haar zin.
En intussen sturen we Mike Hammer op onze vijand af, om eens en voor altijd met hem af te rekenen. Dan kan onze meesterdief zich verder gaan bezighouden met het oppeuzelen van een afgekapte uitdrukking die wél door de beugel kan: een patatje met.