Einder

Als je het goed beschouwt is het nog niet zo heel lang gele­den dat “zo ver het oog reikt” de grens mar­keerde van het einde van de wereld. Er werd natu­urlijk wel gereisd, maar voor veel mensen voltrok zowat het hele lev­en zich bin­nen de begren­z­ing van hun eigen dorp, stad of streek. Als je te ver van huis dwaalde, dan zou je wel eens van de rand van de wereld af kun­nen vallen.

De oude Grieken had­den overi­gens al door dat de aarde bolvorm­ing moest zijn, omdat ze zagen dat de romp van een schip eerder over de ein­der verd­ween dan de mast. (De goede oude Eratos­thenes had daar nog het een en ander over te vertellen.) Die ken­nis ging niet ver­loren met het einde van de klassieke beschavin­gen, zoals vaak wordt gedacht, maar bleef wel voor­be­houden aan de hap­py few die een gede­gen oplei­d­ing had­den genoten. Tot ver na de Mid­deleeuwen geloofde de gewone man nog in een plat­te aarde.

Geen won­der dat de hori­zon in onze sym­bol­iek zo’n promi­nente rol speelt. Voor­bij de kim is er een “andere” wereld die aan het oog ont­trokken wordt, een wereld die ver weg is en anders en miss­chien wel gevaar­lijk. Het ver­baast dan ook niet dat kaarten­mak­ers de ter­ra incog­ni­ta aan de ran­den van de bek­ende wereld vaak omschreven als het ter­ri­to­ri­um van drak­en en ander mon­ster­lijk gebroed: Here be drag­ons…

Ik kwam op deze mijmer­ing door de Engelse term new hori­zons, die ik ver­taald vond als “nieuwe hori­zons”. Dat is niet fout, maar ik neeg eerder naar “nieuwe hor­i­zon­ten”, dat pret­tig oud­er­wets klinkt. Hor­i­zon­ten is het meer­voud van hor­i­zont, niet hori­zon – maar bei­de woor­den beteke­nen hetzelfde.

Een rond­je Google beves­tigde mijn ver­moe­dens over de gang­baarheid van deze termen.

“Nieuwe hori­zons” is een kleine 5000 keer te vin­den online. De vor­m­vari­ant “nieuwe hori­zon­nen” is al wat pop­u­laird­er met bij­na 9500 hits. Maar “nieuwe hor­i­zon­ten” spant de kroon met een machtige 78.600 zoekre­sul­tat­en. Won­der­lijk genoeg moeten de bei­de eerstge­noemde vor­men het ook afleggen tegen “nieuwe vergezicht­en”, dat met bij­na 18.000 stem­men als goede tweede uit de bus komt.

Voor mijn gevoel doen nieuwe hor­i­zon­ten en nieuwe vergezicht­en ook het best recht aan de tra­di­tionele mythol­o­gis­che lad­ing van de ein­der. Wie op zoek gaat naar drak­en of zijn geluk wil beproeven in verre oor­den, doet er goed aan om “hori­zons” en “hori­zon­nen” ver achter zich te laten.