Wat een type, die Louis!

Van­daag werd ik blij ver­rast door de jong­ste hom­mage op de start­pag­i­na van Google. Om de zoveel tijd passen ze daar het Google-logo aan om een bepaalde per­soon of gebeurte­nis in het zon­net­je te zetten. Van­daag doen ze dat zo.

Ik kon het plaat­je niet echt thuis­bren­gen, afgezien van een duidelijke laat-19e-eeuwse uit­stral­ing. Gelukkig hoef je alleen maar door te klikken om te ont­dekken dat hier de 224ste geboortedag gevierd wordt van Louis Daguerre – de uitvin­der van de daguer­rotype, een voor­lop­er van de mod­erne fotografie.

Meteen sloeg ik aan het mijmeren. Want beeld­taal is ook een soort taal, net als woord­taal, lichaam­staal, gebarentaal, tooitaal etc. Beeld­taal is van alle tij­den, maar de komst van de fotografie was een heuse rev­o­lu­tie. Daar­voor bestond alle beeld­taal – van de zeven­tien­duizend jaar oude rot­stekenin­gen in Las­caux tot de real­is­tis­che schilderkun­st van de negen­tiende eeuw – uit afbeeldin­gen die gefil­terd waren door mensen­herse­nen. Met de fotografie had­den we voor het eerst een instru­ment dat een beeld van de wereld kon vast­leggen zoals hij echt was. Een heuse par­a­digm shift, van welke er geen weg terug meer was.

Onze vriend Louis geldt als een van de uitvin­ders van de fotografie. Na hem zouden anderen de tech­nolo­gie verder ver­fi­j­nen, en voor hem had mede-Frans­man Joseph Nicéphore Niépce al prim­i­tieve foto’s gemaakt, zoals het Uitzicht uit het raam in La Gras. Maar met Daguerre maak­ten we een grote sprong voor­waarts. Hij per­fec­tion­eerde zijn eigen tech­niek van fotografie en gaf het toepas­selijk de naam Daguer­rotype. (Jam­mer dat uitvin­ders dat nu niet meer doen. Dan had de iPhone een “Job­sine” geheten, had Win­dows de naam “Gate­sette” gekre­gen, en heette Face­book nu “Zucker­ber­gage”!)

Om je een idee te geven: deze “foto” is een daguer­rotype die in 1838 gemaakt is door Louis Daguerre zelf, van de Boule­vard du Tem­ple in Par­i­js. Dit is waarschi­jn­lijk de eerste foto waarop een mens is vast­gelegd. Kijk goed en je ziet linkson­der een schoen­po­et­sert­je en zijn klant. Er is nog meer te vertellen over dit beeld, maar daar­voor ver­wi­js ik je graag naar deze Wikipedia-pag­i­na.

Heb jij dat ook? In dit tijd­perk van Insta­gram en Hip­sta­mat­ic en al die andere retro-foto-apps op onze telefoons-die-ook-camera’s‑zijn? Als ik zo’n beeld zie van meer dan 170 jaar oud, is het alsof ik naar een babye­cho kijk bij de ver­loskundi­ge. Een schim­mig, embry­on­aal beeld waar zo’n enorme kracht van uit­straalt, zo’n intense belofte van wat komen gaat…

Het is ontroerend, het is mod­ern en archaïsch tegelijk, het vertelt een ver­haal. Het spreekt een taal die de jouwe is en de mijne, en die aan de tijd ontsti­jgt. Denk daar eens aan als je met je Job­sine weer eens een kiek­je naar de Zucker­ber­gage upload. Ook wij zijn een daguer­rotype, gezien door de ogen van de toekomst.