Het is vandaag Valentijnsdag. Een fijne, door en door seculiere feestdag waarop geliefden, beminden, verliefden en anderszins door Cupido bevangen mensen hun (heimelijke) liefde kunnen betuigen. Vandaag zijn rode rozen dan ook twee keer zo duur als op 13 of 15 februari.
Maar hoe aards en commercieel het hele Valentijnscircus ook is geworden, het blijft van oorsprong toch Sint-Valentijnsdag, een christelijke heiligendag. De vraag naar welke heilige deze dag dan vernoemd is, is lastiger te beantwoorden dan je zou denken. Er was niet één Sint-Valentijn, het waren er meer dan tien!
De naam Valentinus was populair in het klassieke Rome, en verschillende vroegchristelijke martelaren dragen die naam. De kandidaten met de meeste kans om So You Wanna Be Saint Valentine te winnen zijn Valentinus van Rome en Valentinus van Terni. Er is nog een derde Valentinus die in verband gebracht wordt met 14 februari, maar daar is weinig over bekend.
Het was de 49e paus van de rooms-katholieke kerk, Gelasius I, die in 496 de datum van 14 februari vestigde als Sint-Valentijnsdag. Maar het was uiteindelijk nooit duidelijk op welke Valentinus (of misschien wel meerdere) deze feestdag terugsloeg. Daarom besloot de 262e paus, Paulus VI, in 1969 om deze dag te schrappen van de officiële kerkelijke heiligenkalender.
Maar waarom de link met de liefde? Waren deze Valentinussen misschien grote Casanova’s, de Bouquetreeks-helden van hun tijd? Helaas, niets is minder waar. Toch houdt het verhaal hier niet op, want een van hun hoofden – ja, alléén het hoofd! – vond uiteindelijk in 1041 zijn weg naar de abdij van New Minster in Winchester, Engeland, waar het als reliek werd aanbeden.
Het duurde toen nog een paar honderd jaar, maar in de veertiende eeuw werd in Engeland, in de entourage van de grote dichter Geoffrey Chaucer, Sint Valentijn ineens heel populair. Deze kring van kunstenaars had het hoog op met de hoofse liefde, en ze vonden in de toen nog vrij kleurloze Valentijn (wiens hoofd ook nog eens in de buurt te vinden was) het perfecte boegbeeld. Ons idee dat “Valentijn = liefde” ontstond toen.
En daarna ging het snel. Al in de vijftiende eeuw was het gebruikelijk voor geliefden om elkaar op 14 februari bloemen, snoepgoed en wenskaarten te geven. Die traditie is nooit meer uit de mode geraakt, maar in de twintigste eeuw kreeg ze wel een flinke commerciële upgrade, en werd het Valentijnsfeest met alle toeters en bellen zoals we het nu kennen gevormd.
Dan rest er nog maar één vraag: wat wordt het dit jaar – rozen of chocola?