Je ziet het woord atypisch ook wel eens in de spelling a‑typisch. Of is dat andersom en zie je het woord a‑typisch ook wel eens in de spelling atypisch? Beide vormen komen in het levende Nederlands voor, maar slechts een daarvan geldt als correct. Lees snel verder!
Waar hebben we het over?
Van sommige woorden lijkt de officiële spelling minder goed aan te sluiten op de uitspraak dan een alternatieve schrijfwijze. Dan lijkt die laatste een vanzelfsprekend alternatief, zelfs als hij formeel “fout” is.
Betekenis en gebruik
- Atypisch is een bijvoeglijk naamwoord dat betekent: afwijkend van de norm, onregelmatig.
- A‑typisch is een veel voorkomende variant van atypisch die formeel geldt als incorrect.
Voorbeelden
- Dit schilderij van Picasso is atypisch voor zijn Blauwe Periode.
- Omdat de patiënt een atypisch ziektebeeld had, werd de diagnose pas laat gesteld.
- Het is atypisch dat een politieke partij geen andere leden dan de oprichter toelaat.
Even opletten
Er zijn nog veel meer samenstellingen met het voorvoegsel a-, dat een ontkennende functie heeft. Denk aan woorden zoals:
- asociaal
- atheïst
- apolitiek
- atechnisch
Zoals je ziet schrijf je in alle gevallen de a- aan het hoofdwoord vast, zonder streepje.
Er zijn ook combinaties waarin er een vorm van klinkerbotsing zou optreden tussen a- en de eerstvolgende letter. Daarom heeft a- een klein zusje in de vorm van an-, een voorvoegsel dat ook een ontkennende werking heeft. Voorbeelden zijn:
- anorganisch
- analfabeet
Weetje
Naast a- en an- zijn er nog meer prefixen die ontkennend zijn. Denk bijvoorbeeld aan on- en niet-.
Vaak geldt er voor bepaalde combinaties een voorkeur voor het ene of het andere voorvoegsel. Je zegt bijvoorbeeld Hij voelde zich onbegrepen, en nooit “Hij voelde zich abegrepen”.
Toch is er soms wel degelijk overlap. Denk aan de woorden atechnisch, ontechnisch en niet-technisch. Het is leuk om erover na te denken of zulke bijna-identieke woorden wel hetzelfde betekenen, of dat er toch subtiele verschillen in gebruik zijn.