De taalterm van deze week, antithese, verkeert graag in goed gezelschap. Maar hij stelt wel zo zijn eisen. Want woorden die precies op hem lijken, daar heeft hij een broertje dood aan. Nee, hij spart het liefst samen met vrienden die helemaal anders zijn dan hij zelf.
Definitie
De antithese is een stijlfiguur waarbij je twee tegengestelde of contrasterende ideeën zij aan zij presenteert. Dat dient meestal een van deze twee doelen:
- Het eerste idee ontkrachten of relativeren met het tweede.
- Het verschil in betekenis accentueren door beide concepten samen te noemen.
Voorbeelden
- In goede en slechte tijden, in gezondheid en ziekte…
- Het is een kwestie van leven en dood!
- Dames en heren…
- Eerst het zuur, dan het zoet.
- Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat.
Etymologie
De antithese was al in de Griekse oudheid een bekende stijlfiguur: de antithesis.
- anti (tegen) + thesis (stelling, plaatsing)
Weetje
De antithese is niet alleen een stijlfiguur op zich, maar is ook een ingrediënt in andere stilistische vormen. We hebben bijvoorbeeld al eerder door de Taaleidoscoop gekeken naar het chiasme en het oxymoron.