Kinky konkel

Vanocht­end had besteed­de elk tv-nieuwspro­gram­ma aan­dacht aan de dood van hore­caon­derne­mer Sjo­erd Koois­tra. In het NOS Jour­naal van 8 uur legde Marieke de Vries uit dat de kroeg­mag­naat een con­flict had met bier­brouw­er Heineken. Jaren­lang had­den ze samengew­erkt, maar, zo zei De Vries, “blijk­baar is er een zware kink in die kabel gekomen, in de relatie met Heineken”.

“… een zware kink…”

Dat er een spreek­wo­ordelijke kink in de kabel kan zit­ten, pri­ma. Maar of die kink ook zwaar kan zijn? Ik betwi­jfel het.

“Er zit een kink in de kabel” is een idioma­tis­che uit­drukking, net als “nu komt de aap uit de mouw” en “op hete kolen zit­ten”. Een idioom bestaat uit woor­den die elk hun eigen beteke­nis hebben, maar waar­van de spec­i­fieke com­bi­natie iets anders betekent dan de optel­som van de afzon­der­lijke woor­den. Dus als iemand tegen je zegt dat iets een blok aan zijn been is, dan bedoelt hij niet dat er een blok aan zijn been hangt. Een beet­je vreemd is het wel…

Een kink in de kabel is ook zo’n uit­drukking. Er kán natu­urlijk een kink in een echte kabel zit­ten, maar meestal is dat niet wat er bedoeld wordt. Als er een kink in de kabel komt, dan heb je een prob­leem, dan loopt iets niet zoals gepland.

Maar het punt is dat zo’n kink, spreek­wo­ordelijk of niet, uit kabel bestaat. De kink is dus even zwaar als de kabel, het is alleen de vorm die anders is. Er kan niet zoi­ets zijn als een “zware kink” in de kabel. Onze innig beminde NOS-cor­re­spon­dente bedoelde dat “zware” als een ver­sterk­ende trap. En bij een ander idioom had dat ook best gekund. Ik kan me bijvoor­beeld voorstellen dat iemand een zwaar blok aan zijn been heeft. Maar een zware kink, nee.

Het woord kink, trouwens, betekent gewoon “slag” of “draai” – zoals in een touw of kabel. Het is ver­want aan het woord konkel, dat het­zelfde betekent. Het werk­wo­ord konke­len voert ook terug op diezelfde beteke­nis van “draaien”. Een kink of konkel, voor de goede orde, is dus géén knoop.

En wij zee­varende Hol­lan­ders hebben het woord kink in de zeven­tiende eeuw geëx­por­teerd naar ver­schil­lende andere tal­en, zoals het Engels, het Frans en het Zweeds. In het Engels betekent kink nog steeds “kink” in de touw-zin van het woord. Maar beter bek­end is kinky, dat daar­van is afgeleid.

Een kinky kabel of touw ziet er vreemd en ver­draaid uit, en het woord kreeg er in de negen­tiende eeuw dan ook een beteke­nis bij: “raar” of “excen­triek”. Daar­van­daan was het een kleine stap naar kinky in de zin van “sek­sueel gewaagd of per­vers”, dat ongeveer een halve eeuw gele­den opdook.

Terug naar het NOS Jour­naal. Miss­chien vond Marieke de Vries zelf ook dat een konkel niet zwaar kan zijn, want in de uitzend­ing van 9 uur was de kink al uit de kabel verdwenen…

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties