Wanneer schrijf je “sommige” en wanneer “sommigen”? Is die extra -n simpelweg het verschil tussen het wel of niet spreken over mensen? Niet helemaal… Het luistert iets nauwer dan dat, en er zijn meer woorden die zich aan dezelfde spelregels houden.
Waar hebben we het over?
Afhankelijk van het gebruik en de context kan hetzelfde woord meer dan één verschijningsvorm hebben.
Betekenis en gebruik
Sommige en sommigen zijn onbepaalde voornaamwoorden die verwijzen naar een klein maar onbekend aantal van iets.
Maar wanneer kies je dan voor de versie met ‑n, en wanneer voor het kortere woord? Een paar voorbeelden maken veel duidelijk.
Voorbeelden
Je kiest altijd voor sommige als het woord (bijna) direct staat vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. Het doet er niet toe of dat zelfstandig naamwoord een persoon of iets anders beschrijft.
- Sommige mensen houden niet van feesten.
- We kunnen hier in sommige bijzondere gevallen een uitzondering op maken.
Je gebruikt ook sommige (zonder -n) als het woord duidelijk (terug)verwijst naar een ander woord in de tekst.
- Sommige zijn nog in goede staat, maar de meeste boeken zijn verbrand.
- Mijn klasgenoten zijn heel saai, maar sommige zijn best grappig.
In beide gevallen vul je makkelijk het woord in dat bij sommige hoort: “sommige boeken”, “sommige klasgenoten”. Ook hier maakt het niet uit of je verwijst naar mensen of dingen.
Wanneer kies je dan wél voor sommigen, met -n?
Dat doe je om te beginnen als je verwijst naar “sommige mensen” of “bepaalde personen” in het algemeen. Sommigenwordt hier zelfstandig gebruikt: het verwijst niet naar een ander woord in de zin.
- Sommigen zijn veel te goed van vertrouwen.
- Een leven zonder liefdesverdriet is maar voor sommigen weggelegd.
Je kiest ook voor sommigen als je verwijst naar mensen en (terug)verwijst naar een ander woord in de tekst, maar die link onduidelijk is – bijvoorbeeld omdat de twee woorden verder bij elkaar vandaan staan. We kijken nog eens naar een van de voorbeelden hierboven; zie wat er gebeurt als je de afstand tussen de relevante woorden groter maakt.
- Mijn klasgenoten zijn heel saai, maar sommige zijn best grappig.
- Mijn klasgenoten zijn heel saai. Ik ben altijd wel in voor een geintje, maar het lijkt wel alsof het alleen om school draait. Huiswerk gaat voor alles. Maar toch zijn sommigen best grappig.
De link tussen “klasgenoten” en “sommige(n)” is bij het tweede voorbeeld minder duidelijk, en daarom kies je hier liever voor sommigen met een -n.
Even opletten
Precies dezelfde regels gelden ook voor het gebruik van een aantal andere voornaamwoorden, zoals andere(n), enkele(n) en weinige(n).
Hier zijn een paar voorbeelden van het gebruik zonder -n:
- Enkele collega’s waren niet bij de vergadering aanwezig.
- Op de weinige zonnige dagen deze zomer moest ik steeds werken.
- Deze musici zijn amateurs, maar andere zijn klassiek geschoold.
En hier zie je enkele voorbeelden van dezelfde voornaamwoorden, maar dan met -n:
- Slechts enkelen wisten zich te redden uit het zinkende schip.
- Hij geeft graag anderen de schuld van zijn eigen fouten.
- Veel boekenwurmen zouden graag zelf een roman schrijven. Maar daar komt veel bij kijken: geduld, discipline, noem maar op. Dus weinigen doen het ook echt.
Weetje
Als vuistregel kun je voor sommige(n), andere(n), enkele(n) en weinige(n) het volgende onthouden:
- Verwijst het woord naar iets anders dan mensen? Gebruik dan altijd de versie zonder -n.
- Verwijst het woord wel naar mensen én is het duidelijk welk ander woord in de tekst erbij hoort? Kies dan ook de versie zonder -n.
- Verwijst het woord naar mensen, maar is het niet meteen duidelijk bij welk ander woord in de tekst het hoort? Dan kies je voor de spelling mét -n.
- Verwijst het woord naar “bepaalde mensen” in het algemeen? Ook dan gebruik je de spelling met -n.
Of, in een schema:
Bonus-weetje
Om het toch weer een beetje ingewikkelder te maken, zijn de regels voor de woorden beide(n) en alle(n) weer net even anders.
Wil je daar meer over weten? Kijk dan ook naar deze TaalTip!