Sinds mijn oudste zoon dit jaar naar de middelbare school gaat, is zijn wereld steeds groter aan het worden. Met grote stappen. Het is verbluffend hoe snel de oude, veilige omgeving van de basisschool is gaan horen tot de prehistorie van zijn onderwijscarrière.
Zijn broer is ruim drie jaar jonger en lift een beetje mee op deze nieuw verworven wijsheid. Vanochtend, op weg naar school, vertelde hij me dat hij het helemaal had uitgedokterd. Zijn samenvatting gin ongeveer als volgt.
“Eerst ga je naar de crèche. Dat duurt vier jaar. Dan ga je naar school en dat duurt acht jaar. Daarna ga je naar de middelbare school, en daar zit je vijf of zes jaar op. Dan ga je naar de universiteit. Daarna ga je een paar jaar werken en dan ben je vrij.”
Je kunt natuurlijk muggenziften over details, maar ik vond dat hij de spijker behoorlijk goed op zijn kop had geslagen.
Wat ik mooi vond, was zijn gebruik van het woord school. Hij weet wel dat zijn school een “basisschool” is, maar dat doet er eigenlijk niet toe. Zijn school is gewoon school. Zijn broer gaat dan wel naar een middelbare school, maar dat is eigenlijk toch iets heel anders dan “school”.
Het deed me terugdenken aan een gesprek dat ik meer dan twintig jaar geleden had. Dat was bij de Wereldomroep, op een receptie ter ere van een jubileum of het afscheid van mijn moeder, die daar werkte.
Ik was toen net gaan studeren. Een wat nukkige collega van mijn moeder maakte een praatje en vroeg me terloops of ik nog op school zat. “Nee,” zei ik, “ik studeer nu aan de VU”. Oh la la. “Nou!” vuurde hij meteen geïrriteerd terug, “dan zit je toch nog op school!” Einde gesprek.
Later snapte ik dat het lag aan het woord school. Voor mij markeerde dat verschil tussen middelbaar en universiteit. Voor hem markeerde het het verschil tussen onderwijs volgen en een baan hebben. Misschien had hij geen hoger onderwijs genoten. Misschien vond hij mij maar een elitaire snotneus. Maar zo had ik “mijn” school helemaal niet bedoeld. Soms kunnen dat soort dingen heel gevoelig liggen…
Zo zie je maar dat wat taal betekent – zelfs bij een heel gangbaar woord – nogal kan verschillen. Dat leerde ik van die collega van mijn moeder, en nu weer van mijn eigen zoon. Hmm, misschien zit ik eigenlijk nu ook nog op “school”. Dat bevalt me wel.