Als je een zoekopdracht intikt bij Google, zijn de kleine robotjes achter de schermen zo vriendelijk om alvast wat suggesties te doen voor de vervolgtekst. Autocomplete, heet dat. Onlangs zag ik online deze kaart van de Verenigde Staten, met de woorden die voor elke deelstaat als eerste auto-verschijnen als je zoekt op de vraag “why is [naam staat] so…”. Een leuk idee dat veelal netjes de geldende stereotypen bevestigt.
Ik besloot, via dezelfde methode, een kleine rondgang te doen langs een paar heel verschillende landen, in het Nederlands en het Engels.
Wie zoekt op “waarom is Nederland zo…” krijgt als suggesties: rijk, duur, saai, klein en dichtbevolkt. Geen slechte typering. Zoek je op “why is Holland so…” dan vult Google aan: rich, flat, liberal. En terwijl het toch echt hetzelfde land is, zijn de resultaten weer anders voor “why are the Netherlands so…”: tall, rich, good at football, liberal, densely populated. Over één ding kunnen we het kennelijk eens zijn: we zijn hier in Nederland een rijk volkje.
Dan Engeland, Frankrijk en Duitsland. In alle gevallen gaf de Engelse zoekopdracht meer autocomplete-woorden dan de Nederlandse. Engeland is volgens Google: bekend, duur; en cold, rainy, powerful, expensive, small. Bij Frankrijk krijg je: populair, groot; en expensive, gay, popular with tourists, rich, weak. Duitsland, ten slotte, is: belangrijk voor Nederland, rijk; en rich, powerful, clean, popular, awesome.
Kijk je buiten West-Europa, dan ontdek je bijvoorbeeld het volgende. Amerika is rijk, machtig, groot, bekend, beroemd; en fat, great, violent, rich, religious. Rusland geeft groot en de frase waarom zijn russen zo rijk; en big, poor, crazy, cold, corrupt. China is goedkoop; en polluted, rich, powerful, populated, successful. En Japan levert de volgende zoektermen op: rijk, duur en waarom japanners zo oud worden; en rich, clean, prone to earthquakes and tsunamis, awesome, advanced.
Ten slotte nog een paar andere resultaten. Toen ik zocht op “why is Africa so…” kreeg ik als suggesties: poor, violent, backward, behind, hot. Maar zocht ik Nederlandstalig, dan stelde Google voor Afrika voor: het voorspelbare arm, en het verrassende waarom is paprika zo gezond! Nu zie ik ook wel een minimale overeenkomst tussen de woorden Afrika en paprika, maar toch… Australië leverde op: aantrekkelijk voor backpackers, duur, speciaal, streng; en hot, dry, expensive, boring, rich. En waarom is Brazilië, als allerlaatste, toch zo: duur; en expensive, dangerous, poor, big en good at soccer?
Let wel, dit zijn geen weloverwogen Lonely Planet-profielen van deze landen en continenten. Het geeft een indruk van wat de algoritmes van Google denken dat mensen willen intikken als ze hierover informatie zoeken – op basis van wat anderen hebben gezocht en rekening houdend met waar jij zelf eerder naar hebt gezocht. Niet iedereen zal dus dezelfde resultaten zien. Maar toch zie je in deze steekproef veel overbekende percepties en vooroordelen terugkomen.
Wat opvalt is dat veel landen als rijk en/of duur worden gezien; kennelijk is dat een belangrijke factor in de beeldvorming. Macht is ook een thema dat meerdere keren terugkomt: bij Engeland, Duitsland, Amerika en China. Ook voetbal komt meermaals bovendrijven, bij zowel Nederland (als football) als Brazilië (als soccer) – zou dat betekenen dat Britten (football) meer naar Nederland kijken als voetballand, en Amerikanen (soccer) naar Brazilië? Rusland is het enige land dat zowel rijk als arm als kenmerk meekrijgt, en dat klopt misschien ook wel.
Maar voor mij was de meest in het oog springende bevinding toch wel dat paprika’s kennelijk heel gezond zijn. Hmm, had ik ook Hongarije mee moeten nemen? Wie zal het zeggen…