De taalterm van deze week, prosodie, is minder geïnteresseerd in wát je zegt, maar des te meer in hóé je het zegt. Met geschreven taal heeft hij trouwens überhaupt niet echt een klik, al proberen mensen al schrijvend vaak wel om prosodie na te doen (zoals met de accenten in de eerste zin hierboven).
Definitie
Prosodie is de studie en het gebruik van hoorbare taalelementen die groter zijn dan een simpele klank (klinker of medeklinker). Denk bijvoorbeeld aan lettergrepen en woorden.
Met de prosodische elementen in een taal kun je al sprekend verschijnselen maken zoals intonatie, toon, klemtoon, luidheid en ritme.
Voorbeelden
- De prosodie van ‘Ik ben het niet vergeten’ is heel anders dan die van ‘Ik ben het niet vergeten’.
- Je kunt aan de prosodie van een zin vaak een emotie of intentie aflezen, zoals bij ironie of sarcasme.
- In gezongen teksten is de prosodie vaak anders dan in een gewoon gesprek.
Etymologie
De stamboom van dit woord gaat terug op het Griekse prosoidia (“een op muziek gezonden lied”):
- pros (naar, voorwaarts) + oide (lied, gedicht)
Weetje
Er is een geestelijke aandoening waarbij mensen bij het luisteren en spreken geen of een verminderd vermogen hebben om de intonatie, klemtoon etc. te herkennen en te produceren. Zij vinden het dan moeilijk om de emotionele “toon” van een gesprek te volgen.
De technische term hiervoor zal je niet verbazen: aprosodie.