Een woord als alsmede (in plaats van “ook”) heeft iets plechtigs en ouderwets. Je hoort het wel eens op treinperrons, als ze aankonidgen dat de ene alsmede de andere trein vertraagd is. Ook danwel (in plaats van “of”) heeft zo’n statige vibe. Maar bestaat dat woord überhaupt wel?
Waar hebben we het over?
De woordcombinatie dan+wel kan twee verschillende dingen betekenen. Maar in beide gevallen schrijf je het als losse woorden. “Danwel” (één woord) is dus altijd fout.
Betekenis en gebruik
- Dan wel kan hetzelfde betekenen als of. Het is dan een variant op het verouderde gebruik van dan in de zin van “of” (denk aan: ja dan nee, al dan niet), met wel als versterkende term.
- Dan wel kan ook betekenen: “deze keer”/”onder deze voorwaarde”. Ook hier is dan het kernwoord van de uitdrukking, met wel als bevestigende term.
Voorbeelden
- De reisorganisatie moet mevouw Peters haar geld teruggeven dan wel een vervangende vakantie aanbieden.
- Je mag naar het schoolfeest, maar dan wel samen met Marieke.
Even opletten
Menig tekstverwerker geeft niet aan dat “danwel” fout is. En het is een woordvorm die in het wild wel degelijk voorkomt. Toch kun je hem beter vermijden en gewooon dan wel schrijven. Altijd.
Weetje
Houd in je achterhoofd dat dan wel (in de tweede betekenis) vervangen kan worden door dan niet. En dat zou je ook nooit als één woord schrijven!