Drop

Ik ben geen taal­fun­da­men­tal­ist. Het Engels is voor mij geen kwade genius die met zijn duiv­else betoverin­gen ons pold­erzui­v­ere Ned­er­lands cor­rumpeert. Maar ik ben ook geen taalverk­wanse­laar. Daar waar er een behoor­lijk, gang­baar, helder Ned­er­lands woord is voor een bepaalde beteke­nis, gebruik ik dat liev­er dan een modieus leen­wo­ord – uit welke taal dan ook.

De aan­lei­d­ing voor deze over­peinz­ing was een moment in de super­markt waarop ik niet wist welke kant op mijn taalkom­pas moest gaan. Ik stond met enige ver­baz­ing te staren naar het snoep­schap. Afdel­ing A‑merken. Nieuw product.

DropTwist.

Aldus
Aldus

Verder lezen Drop

Hij deed het

Hoe het kan dat het me nog niet was opgevallen, weet ik niet. Er wordt immers genoeg geschreven over al die alleen­staande Ned­er­lan­ders die driftig op het inter­net pogin­gen wagen om een maat­je te vin­den voor hun bed, hun vri­je tijd, of zelfs hun lev­en. Online dat­ing is razend populair.

Er zijn risico's...
Er zijn risico’s…

Maar het werk­wo­ord dat daar­bij hoort, dat­en, ver­di­ent dezelfde lelijkhei­d­spri­js als bijvoor­beeld upload­en en deleten. Kijk maar.

Het begint in de eerste per­soon nog vrij onschuldig. Enkelvoud: Ik date geregeld online. (Spreek uit: “deet”.) Meer­voud: Wij dat­en anders nooit online. (Spreek uit: “deten”.) Dat ziet er nog nor­maal uit.

Verder lezen Hij deed het

Blo

Van de Amerikaanse pres­i­dent Thomas Jef­fer­son (1743−1826) is het beroemde citaat: “I can­not live with­out books”. Hele­maal mee eens. En van alle soorten boeken waar ik van hou, nemen de woor­den­boeken een bij­zon­dere plaats in. Dat zijn immers boeken die niet alleen bestaan uit woor­den, maar ook nog eens gaan over woorden.

Woordenboek in het woordenboek
Woor­den­boek in het woordenboek

Een voor­beeld. Ik had het idee om dit stuk­je te schri­jven over het woord blog. Mooi woord­je, nog (relatief) fonkel­nieuw, en in korte tijd alomte­gen­wo­ordig gewor­den. Mooie herkomst ook: een uit­zon­der­lijke verko­rt­ing van weblog. Uit­zon­der­lijk, want ik ken zo snel geen ander woord waar­bij de begin­let­ters van het moed­er­wo­ord wor­den wegge­lat­en. Ander­som komt veel vak­er voor: aso voor aso­ci­aal, intro voor intro­duc­tie, etc.

Verder lezen Blo

Shot

Afgelopen week­end stond het met grote let­ters in de hoofd­kop op de voor­pag­i­na van het NRC. Leest u even mee: Bush geeft economie VS ‘injec­tie in de arm’. Injec­tie in de arm, ja ja. Met of zon­der aan­hal­ing­stekens, het klinkt even gekun­steld als mis­plaatst. Ik snap heus wel wat ze bedoe­len, daar ligt het niet aan. Het is een let­ter­lijke ver­tal­ing van de Engelse idioma­tis­che uit­drukking a shot in the arm.

Het duurt maar héél even!
Het duurt maar héél even!

Een idioma­tisch uit­drukking (of idioom) is een com­bi­natie van woor­den waar­van de beteke­nis niet de optel­som is van de let­ter­lijke beteke­nis van de bestand­de­len. Zo heeft nu komt de aap uit de mouw niets te mak­en met apen of mouwen, en als je met iemand nog een appelt­je te schillen hebt, ben je beslist niet van plan om met een dun­schiller in zijn fruit­mand te duiken.

Op pre­cies dezelfde manier heeft a shot in the arm niets te mak­en met het toe­di­enen van een injec­tie in een van de boven­ste lede­mat­en. A shot in the arm is iets dat een prob­leem niet wezen­lijk oplost, maar het wel een stim­u­lans, een tijdelijke duw in de goede richt­ing geeft, om de oploss­ing zo op weg te helpen.

Verder lezen Shot

Over slangen, banken, paarden en gangen

Meestal heb ik het niet zo met car­naval, maar aan het eind van dit stuk­je is dat (al was het maar even) wel anders, zoals je zult zien.

Eerst even dit. Het is lastig vast te stellen hoeveel woor­den een taal heeft, en dat komt met name omdat het moeil­ijk is om te definiëren wat pre­cies een “woord” is. Bijvoor­beeld: zijn hotel en hotels twee ver­schil­lende woor­den, of zijn het gewoon andere ver­schi­jn­ingsvor­men (enkelvoud-meer­voud) van één en het­zelfde woord? Ik ben geneigd het laat­ste te denken, maar geldt het dan ook voor dwalen, dwaalt en dwaalde? En zo ja, geldt dat dan ook nog voor zijn, is en was?

Verder lezen Over slan­gen, banken, paar­den en gangen

Appels en peren

Het Ned­er­lands heeft – meer dan bijvoor­beeld het Engels – de ambitie om een soort water­dicht, ges­loten sys­teem te zijn. Een taal­bol­w­erk waarin alles in con­se­quente regels is gevat en waarin, daar waar er toch uit­zon­derin­gen zijn, er ook weer regels voor die uit­zon­derin­gen zijn, en daar waar er daarop weer uit­zon­derin­gen zijn… Nou ja, je snapt het wel.

Dat lei­dt, met name waar het de spelling betre­ft, soms tot de meest won­der­lijke con­struc­ties. (Ik ver­mi­jd hier maar even het woord gedrocht…) En het lei­dt ook tot voort­durende vra­gen over hoe je een bepaald woord nou wel of niet hoort te schri­jven. Een van de hard­nekkig­ste (of op zijn minst: heetst bevocht­en) spelling­sonzek­er­he­den is die rond het woord­je dat de A in CDA brengt: appel. Of appèl, ja, daar draait het nou net om. Wat is goed?

Met of zonder accent?
Met of zon­der accent?
Verder lezen Appels en peren