Drop

Ik ben geen taal­fun­da­men­tal­ist. Het Engels is voor mij geen kwade genius die met zijn duiv­else betoverin­gen ons pold­erzui­v­ere Ned­er­lands cor­rumpeert. Maar ik ben ook geen taalverk­wanse­laar. Daar waar er een behoor­lijk, gang­baar, helder Ned­er­lands woord is voor een bepaalde beteke­nis, gebruik ik dat liev­er dan een modieus leen­wo­ord – uit welke taal dan ook.

De aan­lei­d­ing voor deze over­peinz­ing was een moment in de super­markt waarop ik niet wist welke kant op mijn taalkom­pas moest gaan. Ik stond met enige ver­baz­ing te staren naar het snoep­schap. Afdel­ing A‑merken. Nieuw prod­uct.

DropTwist.

Aldus
Aldus

Verder lezen Drop

Hij deed het

Hoe het kan dat het me nog niet was opgevallen, weet ik niet. Er wordt immers genoeg geschreven over al die alleen­staande Ned­er­lan­ders die driftig op het inter­net pogin­gen wagen om een maat­je te vin­den voor hun bed, hun vri­je tijd, of zelfs hun lev­en. Online dat­ing is razend pop­u­lair.

Er zijn risico's...
Er zijn risi­co’s…

Maar het werk­wo­ord dat daar­bij hoort, dat­en, ver­di­ent dezelfde lelijkhei­d­spri­js als bijvoor­beeld upload­en en deleten. Kijk maar.

Het begint in de eerste per­soon nog vrij onschuldig. Enkelvoud: Ik date geregeld online. (Spreek uit: “deet”.) Meer­voud: Wij dat­en anders nooit online. (Spreek uit: “deten”.) Dat ziet er nog nor­maal uit.

Verder lezen Hij deed het

Blo

Van de Amerikaanse pres­i­dent Thomas Jef­fer­son (1743−1826) is het beroemde citaat: “I can­not live with­out books”. Hele­maal mee eens. En van alle soorten boeken waar ik van hou, nemen de woor­den­boeken een bij­zon­dere plaats in. Dat zijn immers boeken die niet alleen bestaan uit woor­den, maar ook nog eens gaan over woor­den.

Woordenboek in het woordenboek
Woor­den­boek in het woor­den­boek

Een voor­beeld. Ik had het idee om dit stuk­je te schri­jven over het woord blog. Mooi woord­je, nog (relatief) fonkel­nieuw, en in korte tijd alomte­gen­wo­ordig gewor­den. Mooie herkomst ook: een uit­zon­der­lijke verko­rt­ing van weblog. Uit­zon­der­lijk, want ik ken zo snel geen ander woord waar­bij de begin­let­ters van het moed­er­wo­ord wor­den wegge­lat­en. Ander­som komt veel vak­er voor: aso voor aso­ci­aal, intro voor intro­duc­tie, etc.

Verder lezen Blo

Shot

Afgelopen week­end stond het met grote let­ters in de hoofd­kop op de voor­pag­i­na van het NRC. Leest u even mee: Bush geeft economie VS ‘injec­tie in de arm’. Injec­tie in de arm, ja ja. Met of zon­der aan­hal­ing­stekens, het klinkt even gekun­steld als mis­plaatst. Ik snap heus wel wat ze bedoe­len, daar ligt het niet aan. Het is een let­ter­lijke ver­tal­ing van de Engelse idioma­tis­che uit­drukking a shot in the arm.

Het duurt maar héél even!
Het duurt maar héél even!

Een idioma­tisch uit­drukking (of idioom) is een com­bi­natie van woor­den waar­van de beteke­nis niet de optel­som is van de let­ter­lijke beteke­nis van de bestand­de­len. Zo heeft nu komt de aap uit de mouw niets te mak­en met apen of mouwen, en als je met iemand nog een appelt­je te schillen hebt, ben je beslist niet van plan om met een dun­schiller in zijn fruit­mand te duiken.

Op pre­cies dezelfde manier heeft a shot in the arm niets te mak­en met het toe­di­enen van een injec­tie in een van de boven­ste lede­mat­en. A shot in the arm is iets dat een prob­leem niet wezen­lijk oplost, maar het wel een stim­u­lans, een tijdelijke duw in de goede richt­ing geeft, om de oploss­ing zo op weg te helpen.

Verder lezen Shot

Over slangen, banken, paarden en gangen

Meestal heb ik het niet zo met car­naval, maar aan het eind van dit stuk­je is dat (al was het maar even) wel anders, zoals je zult zien.

Eerst even dit. Het is lastig vast te stellen hoeveel woor­den een taal heeft, en dat komt met name omdat het moeil­ijk is om te definiëren wat pre­cies een “woord” is. Bijvoor­beeld: zijn hotel en hotels twee ver­schil­lende woor­den, of zijn het gewoon andere ver­schi­jn­ingsvor­men (enkelvoud-meer­voud) van één en het­zelfde woord? Ik ben geneigd het laat­ste te denken, maar geldt het dan ook voor dwalen, dwaalt en dwaalde? En zo ja, geldt dat dan ook nog voor zijn, is en was?

Verder lezen Over slan­gen, banken, paar­den en gan­gen

Appels en peren

Het Ned­er­lands heeft – meer dan bijvoor­beeld het Engels – de ambitie om een soort water­dicht, ges­loten sys­teem te zijn. Een taal­bol­w­erk waarin alles in con­se­quente regels is gevat en waarin, daar waar er toch uit­zon­derin­gen zijn, er ook weer regels voor die uit­zon­derin­gen zijn, en daar waar er daarop weer uit­zon­derin­gen zijn… Nou ja, je snapt het wel.

Dat lei­dt, met name waar het de spelling betre­ft, soms tot de meest won­der­lijke con­struc­ties. (Ik ver­mi­jd hier maar even het woord gedrocht…) En het lei­dt ook tot voort­durende vra­gen over hoe je een bepaald woord nou wel of niet hoort te schri­jven. Een van de hard­nekkig­ste (of op zijn minst: heetst bevocht­en) spelling­sonzek­er­he­den is die rond het woord­je dat de A in CDA brengt: appel. Of appèl, ja, daar draait het nou net om. Wat is goed?

Met of zonder accent?
Met of zon­der accent?

Verder lezen Appels en peren