Als je “zoveel mogelijk” schrijft, moet dat dan eigenlijk “zo veel mogelijk” zijn, mét die extra spatie? Is er misschien een verschil in betekenis – en zo ja, zijn beide vormen dan goed? We proberen zo+veel mogelijk duidelijkheid te scheppen!
Waar hebben we het over?
In sommige gevallen gelden in het Nederlands strenge regels voor wat wel en niet “correct” is. Maar in andere gevallen bestaan meerdere schrijfwijzen broederlijk naast elkaar.
Betekenis en gebruik
- Zoveel mogelijk is een onbepaald telwoord waarmee je aangeeft dat iets in de maximale mate gebeurt, bestaat of plaatsvindt.
- Zo veel mogelijk is een onbepaald telwoord waarmee je aangeeft dat iets in de maximale mate gebeurt, bestaat of plaatsvindt.
Kortom: beide zijn goed.
Vroeger hoorde je wel dat alleen zo veel mogelijk correct was, als tegenpool van zo weinig mogelijk, ook omdat zoveel een onbepaalde hoeveelheid aangeeft (“twintig euro zoveel”). Maar beide vormen zijn volop in gebruik in de levende taal, en de schrijfwijze zoveel mogelijk is duidelijk de populairste van de twee.
Voorbeelden
- We gaan zoveel / zo veel mogelijk mensen uitnodigen.
- Ons team probeert zoveel / zo veel mogelijk de wensen van de commissie uit te voeren.
Even opletten
Je kunt de keuze tussen zoveel en zo veel ook op andere plaatsen tegenkomen. Ook daar geldt volgens de taalautoriteiten meestal dat je voor beide vormen kunt kiezen.
- Ik heb er al zoveel / zo veel over gehoord.
- Hij gaapt zoveel / zo veel dat ik er zelf moe van wordt.
- Ze moet nog zoveel / zo veel regelen voor haar reis.
- We hadden zoveel / zo veel plezier op de spelletjesavond.
Als vuistregel kun je aanhouden: kun je in de zin zoveel vervangen door zo weinig (ook al wordt de betekenis onzinnig), dan kun je het ook als zo veel spellen. Weet je het niet zeker? Kies dan voor zoveel.
Weetje
Toch zijn er ook gevallen waarin zoveel echt de voorkeur heeft. Je zag hierboven al het gebruik als onbepaalde hoeveelheid, maar het kan ook dichter in de buurt van “zoiets” zijn. Een paar voorbeelden.
- Dit boek was spotgoedkoop: het kostte maar twee euro zoveel.
- Zoveel mensen, zoveel meningen.
- Als Marco zegt ‘best oké’, dan bedoelt hij zoveel als ‘geweldig’.
- Als jullie morgen al kunnen komen, zoveel te beter!
Er zijn ook situaties denkbaar waar de keuze tussen zoveel of zo veel een betekenisverandering met zich meebrengt:
- Ik vind de nieuwe versie zoveel beter.
→ de nieuwe versie is aanmerkelijk beter - Ik vind de nieuwe versie zo veel beter.
→ de nieuwe serie is op deze manier veel beter
Wie die taalautoriteiten zijn weet ik niet en ik heb er ook lak aan. Er zijn geen wettelijke voorschriften.
In dit geval is er nóg een factor in het ‘geding’ : de klemtoon. Als die zwaar op de eerste O bedoeld is, lijkt mij de splitsing voor de hand te liggen.
In dit geval ben ik te rade gegaan bij Onze Taal en de Taalunie. Die laatste schrijft de regels voor die verplicht zijn voor overheid en onderwijs – maar als mijn eigen ervaring met communicatie vanuit het onderwijs enige indicatie is, wordt er volop tegen diezelfde regels gezondigd. ;-)
Je hebt helemaal gelijk: de klemtoon is ook een factor. Ik denk dat de meeste mensen bij de losse woorden “zo veel mogelijk” de klemtoon laten vallen op het woord veel. Maar bijvoorbeeld bij “onze kinderen hebben zo veel speelgoed!” weer op het woord zo. Ik heb zelfs het idee dat je met de klemtoon ook de gevoelswaarde kunt laten verschuiven. Vergelijk maar:
- We hebben zóveel problemen. (overdonderd, paniekerig)
- We hebben zovéél problemen. (gelaten, verslagen)