De taalterm van deze week, papyrus, is zo plat als een dubbeltje. Maar hij rolt zich graag knus op, en kan dan ellenlang doorgaan. Op zichzelf heeft hij niet heel veel te vertellen, maar als je vindt dat je zelf iets belangrijks te melden hebt, dan geeft hij je graag een plek om dat te doen.
Definitie
Een papyrus is een handgeschreven tekst of een document dat zijn naam dankt aan het materiaal waarop het is geschreven: papyrus.
Op zijn beurt is papyrus (het materiaal) een schriftdrager die een voorloper was van perkament en papier en die zijn naam dankt aan de plant waarvan het gemaakt werd: de papyrusplant.
Die papyrusplant (Cyperus papyrus) wordt ook wel kortweg papyrus genoemd, en staat verder bekend als papyrusriet, papierplant of papierriet.
Zoals je ziet kan het woord “papyrus” zeker drie dingen betekenen: een grasachtige plantensoort, een of meer vellen van het schrijfmateriaal dat van de bladeren van die plant gemaakt wordt, en de inhoud van de tekst (en afbeeldingen) op dat materiaal.
Het klassieke meervoud van papyrus is papyri, maar tegenwoordig geldt ook papyrussen als correct.
Voorbeelden
- Papyrus werd voor het eerst gemaakt door de oude Egyptenaren.
- De oudste bekende papyrus is ruim 4500 jaar oud en beschrijft de bouw van de Grote Piramide.
- Papyrussen groeiden oorspronkelijk in moerassen en langs rivieroevers in tropisch Afrika.
Hieronder zie je een papyrusplant en een rol van papyrus met daarop (in Oudgrieks) de factuur voor de aankoop van een ezel:
Etymologie
Ons woord papyrus (en ook het woord papier) is ontleend aan het Latijnse papyrus, wat weer afstamt van het Griekse papyros. Dat was in het Grieks al een leenwoord, maar het is onbekend wat de herkomst daarvan was.
Weetje
Het Nederlandse woord papier is al in de 14e eeuw als leenwoord ontstaan, op basis van het Oudfranse papier. De term papyrus is qua herkomst ouder, maar is pas in de 18e eeuw in het Nederlands opgetekend.