Taalterm: Kwatrijn

De taal­term van deze week, kwa­tri­jn, houdt zich graag aan de regels. Als je iets pri­ma met zijn tweeën of drieën kunt tillen, zegt hij: ‘Nee, we moeten per se met zijn vieren doen’. Maar dan is het ook meteen klaar, want voor vijf of meer heeft hij geen ruimte. Dan haalt hij liev­er een van zijn broers erbij en laat die de vol­gende vracht dra­gen – ook weer met zijn vieren, natuurlijk.

Definitie

Een kwa­tri­jn is een gedicht dat uit vier regels bestaat, of een strofe van vier dichtregels.

In principe geldt elke strofe (groep) van vier ver­sregels als een kwa­tri­jn. Maar er is een meer spec­i­fieke beteke­nis waarin je deze term het meest zult tegenkomen: de vier­regelige stro­fen in een klassiek son­net.

Voorbeelden

Dit son­net van J. Slauer­hoff (1898 – 1936) is op Ital­i­aanse leest geschoeid en opent met twee kwa­tri­j­nen, gevold door twee terzetten.

Wooningloze

Alleen in mijn gedichten kan ik wonen,
Nooit vond ik ergens anders onderdak;
Voor de eigen haard gevoelde ik nooit een zwak,
Een tent werd door den stormwind meegenomen.

Alleen in mijn gedichten kan ik wonen,
Zoolang ik weet dat ik in wildernis,
In steppen, stad en woud dat onderkomen
Kan vinden, deert mij geen bekommernis.

Het zal lang duren, maar de tijd zal komen
Dat vóór den nacht mij de oude kracht ontbreekt
En tevergeefs om zachte woorden smeekt,

Waarmee ’k weleer kon bouwen en de aarde
Mij bergen moet en ik mij neerbuig naar de
Plek waar mijn graf in ’t donker openbreekt.

En dit gedicht van William Shake­speare (1564−1616) is een klassiek Engels son­net. Het heeft drie kwa­tri­j­nen, die na de vol­ta gevol­gd wor­den door een afs­lui­tend couplet.

Sonnet 130

My mistress' eyes are nothing like the sun;
Coral is far more red than her lips' red;
If snow be white, why then her breasts are dun;
If hairs be wires, black wires grow on her head.

have seen roses damasked, red and white,
But no such roses see I in her cheeks;
And in some perfumes is there more delight
Than in the breath that from my mistress reeks.

I love to hear her speak, yet well I know
That music hath a far more pleasing sound;
I grant I never saw a goddess go;
My mistress, when she walks, treads on the ground.

And yet, by heaven, I think my love as rare
As any she belied with false compare.

Etymologie

De term kwa­tri­jn hebben we overgenomen van het Franse qua­train, wat weer gevor­md is op basis van het woord qua­tre (vier).

Weetje

Het Franse getal vier, qua­tre, vind je ook nog terug in een ander Ned­er­lands woord, maar dan niet met een aangepaste en ‘verned­er­land­ste’ spelling: qua­tre-mains (op één piano spe­len met twee mensen en dus met vier handen).

Tip
Meer weten? Kijk ook eens naar deze ver­wante taal­ter­men van de week over het sex­tet en de octaaf.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties