De taalterm van deze week, eponiem, speelt geen saxofoon, rijdt niet op diesel en draagt geen colbert – maar dat had zomaar wel gekund… Niet slecht voor een woord dat zijn betekenis in omgekeerde richting heeft zien verdubbelen.
Definitie
Tegenwoordig betekent eponiem meestal: een woord dat ontleend is aan de naam van een persoon.
Maar vroeger betekende het vooral (en dat kan het nog betekenen): de persoon die zijn of haar naam gaf aan een plaats, volk, instituut, etc. Precies omgekeerd dus!
Voorbeelden
- Het leninisme is als politieke filosofie in diskrediet geraakt. [bron]
- Ik vind een gewone boterham maar niks; doe mij maar een Club Sandwich! [bron]
- Het land Bolivia is vernoemd naar een beroemde vrijheidsstrijder, Simón Bolívar.
Etymologie
De oudste vindplaats van dit woord is in het Frans in de 18e eeuw (éponyme); het Engels kent eponym vanaf de 19e eeuw. In het Nederlands is het pas in de 20e eeuw gangbaar geworden.
- epi (bij, [ontleend] aan) + onoma (naam)
Weetje
Oh ja. De saxofoon is uitgevonden door Adolphe Sax (1814−1894). De dieselmotor is ontwikkeld door Rudolf Diesel (1858−1913). En het colbert is vernoemd naar Jean-Baptiste Colbert (1619−1683).