Taalterm: Cursief

De taal­term van deze week, cur­sief, staat niet graag rech­top in de rij. Mil­i­taire dien­st­plicht is dan ook niets voor hem. Nee, veel liev­er danst hij door het lev­en met een zwierige sou­p­lesse. Liev­er ele­gant op pad dan strak in het pak, is zijn motto.

Definitie

Een cur­sief is een druk­let­ter, of een vari­ant van een let­ter­type op de com­put­er, waar­bij de let­ters iets schuin naar rechts neigen.

De cur­sief is ver­want aan een andere schuine let­ter: de over­hel­lende druk­let­ter die meestal ital­iek of obliek wordt genoemd. Het ver­schil is dat de ital­iek dezelfde basisvorm heeft als de romein (de “rechte” let­ter), ter­wi­jl een “echte” cur­sief een heel andere, meer sier­lijke vor­mgev­ing kan kri­j­gen, die vaak lijkt op een met de hand geschreven tekst.

De pre­cieze afbak­en­ing tussen cur­sief, ital­iek, obliek en schuine let­ter is wat wazig. Ver­schil­lende bron­nen hanteren ver­schil­lende defin­i­ties. Het meest prak­tisch is miss­chien om schuine let­ter als cat­e­gorien­aam te hanteren, met daaron­der als sub-vor­men ital­iek/obliek (schuin leunende romein) en cur­sief (vloeien­der vormgegeven).

Voorbeelden

In de voor­beelden hieron­der zie je vier let­ter­typen. De eerste twee hebben een schuine let­ter die een cur­sief is; bij de vol­gende twee is de schuine let­ter een italiek.

Zie je het ver­schil? Kijk bijvoor­beeld goed naar de kleine a en de kleine g bij de cur­sieven; die zijn echt anders vor­mgegeven dan hun tegen­hang­ers in de romein. Ter­wi­jl bij de ital­ieken alle let­ters min of meer gelijk zijn aan hun evenknie in de romein, alleen dan iets naar rechts overhellend.

Let op! Als je in een tek­stver­w­erk­er de let­ters “schuin” maakt, hangt het dus maar net van het ontwerp van het let­ter­type af of je dan een ital­iek of een cur­sief krijgt!

Etymologie

Wij hebben deze taal­term geleend van het Franse cur­sif, maar de bron ligt in het Latijn:

  • cur­sivus (ren­nend)

De ver­wi­jz­ing naar ren­nen heeft te mak­en met de bron van deze term bij het schri­jven met de hand. Oor­spronke­lijk was een “cur­sief” schrift een hand­schrift waar­bij je de pen niet van het papi­er hoefde op te tillen. Je schreef een woord dus niet let­ter voor let­ter op, maar in vloeiende, door­lopende (“door-ren­nende”) beweg­ing: schuin­schrift dus.

Weetje

De over­stap naar het Engels is hier wat ver­war­rend. Een cur­sieve let­ter is in het Engels een ital­ic. Van­daar de knop met de schuine let­ter I in programma’s zoals Word, waarmee je tekst cur­sief (of ital­iek) maakt. Een ital­iek (of obliek) is in het Engels een oblique letter.

En het Engelse woord cur­sive dan? Dat ver­wi­jst hele­maal niet naar een druk­let­ter, maar naar schuin­schrift – een met de hand geschreven tekst dus. Maar dan wél pre­cies de soort handgeschreven let­ters die de inspi­ratie waren voor cur­sieven en italieken.

Bonus-weet­je:
De Ital­i­aanse human­ist Nic­colò Nic­coli uit Flo­rence (1364–1437) is waarschi­jn­lijk degene die het cur­sieve hand­schrift als eerste gebruik­te. In 1499 inspireerde dat de Vene­ti­aanse drukker Aldus Manu­tius (1449–1515) om de eerste cur­sieve druk­let­ter te lat­en ontwer­pen voor een nieuwe reeks weten­schap­pelijke publicaties.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties