Taalterm: Betekenisinflatie

De taal­term van deze week, betekenis­in­flatie, vin­dt het soms moeil­ijk om over­tu­igend te zijn. Hij doet wel heel erg zijn best, maar merkt toch dat mensen hem steeds min­der serieus nemen. Daar­door gaat hij nóg meer zijn best doen, tot nie­mand hem eigen­lijk meer gelooft.

Definitie

Betekenis­in­flatie is een fenomeen waar­bij een woord of term gaan­deweg aan beteke­nis of zeg­gingskracht inboet omdat het te veel of te vaak onjuist gebruikt wordt.

Voorbeelden

  • Neem nu een abon­nement en scoor deze unieke poster!
  • De nieuwe sin­gle van Bey­on­cé is echt het beste lied­je aller tij­den.
  • Dankz­ij mijn geniale per­son­al coach ben ik weer hele­maal fit.

Je ziet in deze zin­nen dat de oor­spronke­lijke beteke­nis van uniek (enig in zijn soort), aller tij­den (in de hele geschiede­nis) en geni­aal (buitenge­woon intel­lectueel of kun­stzin­nig begaafd) zijn afgesleten tot op het niveau van een veel min­dere beteke­nis: respec­tievelijk “bij­zon­der”, “sinds lange tijd” en “bek­waam”.

Etymologie

Deze term is een com­bi­natie van twee ter­men die je niet snel zij-aan-zij verwacht:

  • beteke­nis (van teken, sig­naal) + inflatie (pri­jsver­grot­ing, naar analo­gie van de eerdere beteke­nis van “het inblazen”, “het opzwellen”)

Let op!
Eigen­lijk is betekenis­in­flatie een dubbele metafoor. Het begrip “geld­in­flatie” is zélf al een vorm van beeld­spraak, waar­bij een let­ter­lijke inflatie (met lucht of gas iets opblazen) wordt toegepast op een economis­che con­text. Maar het hele begrip geld­in­flatie is ver­vol­gens wéér als beeld­spraak gebruikt en toegepast op een taalkundi­ge context.

Weetje

Het ver­schi­jnsel van betekenis­in­flatie is ver­want aan de sti­jl­figu­ur cliché. Daar­bij wordt ook een term zó vaak gebruikt dat hij te voor­spel­baar wordt en dus niet echt meer iets toevoegt aan de zin.

Het is ook ver­want aan een andere sti­jl­figu­ur: de hyper­bool. Daar­bij wordt een bood­schap zo over­dreven stel­lig gefor­muleerd dat het ongeloofwaardig wordt.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties