Taalterm: Aposiopesis

De taal­term van deze week, apo­siope­sis, vin­dt dat je mensen vooral niet moet onder­schat­ten. En nie­mand wordt blij van voorgekauwde kost, dus waarom zou je niet het een en ander aan de ver­beeld­ing over­lat­en? Met een beet­je geluk maak je dan des te meer indruk.

Definitie

Er is sprake van apo­siope­sis of apo­siopese is als de tweede helft van een zin wordt wegge­lat­en, zodat de lez­er hem zelf in moet vullen. 

Is dit weglat­en niet opzettelijk, dan is er gewoon sprake van een afge­bro­ken gedachte­gang. Maar doet een sprek­er het opzettelijk, dan is de apo­siope­sis een sti­jl­figu­ur. Je kunt hier­voor ook de ter­men ret­i­cen­tie en verzwi­jgingtegenkomen. 

Het idee is dat je extra nadruk legt op die laat­ste woor­den, juist door ze niet te zeggen. Het psy­chol­o­gisch effect van apo­siope­sis is dat de sprek­er de indruk wekt dat hij of zij die afs­lui­tende woor­den niet hardop kan of wil zeggen, waar­door de emo­tionele lad­ing des te sterk­er is.

Voorbeelden

Bij deze zin­nen is de apo­siope­sis “toe­val­lig”, omdat de gedacht­en van de sprek­er afdwalen:

  • Ik weet niet wat ik moet doen. Ik zou hem kun­nen bellen, maar…
  • Ik ben blij dat Sjaak weg is. Ik vind hem alti­jd zo… Nou ja, het doet er ook niet toe.

En hier heeft de weglat­ing een retorische effect, als (bewuste of onbe­wuste) stijlfiguur:

  • En nu ga je je kamer opruimen, of anders.
  • Hebben ze die bestelling nog steeds niet opges­tu­urd? Ik zal ze!
  • Lin­da en Bram gaan alwéér samen weg. Wat denk je: zouden ze misschien…?
  • Hen­ri gaat zijn lev­en nooit beteren. Deze laat­ste idiote actie is gewoon wéér een voor­beeld van.

Etymologie

De wor­tels van deze taal­term liggen bij het Griekse apo­siope­sis, dat “een stil­vallen” betekent.

  • apo- (weg, ver­wi­jderd) + siope (stilte)

Weetje

Net als het under­state­ment kri­jgt een apo­siope­sis zijn kracht door wat er niet gezegd wordt. En net als bij een anakoloet speelt het niet-afmak­en van een stelling bij apo­siope­sis een cen­trale rol.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties