Je komt hem geregeld tegen in Engelse teksten die door Nederlandssprekenden zijn geschreven: een accent aigu als klemtoonteken. Zie ook deze kopregel in de krant: “I am (…) nót a victim”.
Dat is ook niet raar, want in het Nederlands is het heel gebruikelijk om zo’n accent te gebruiken om aan te geven waar de klemtoon in een zin (of in een woord) valt. Het is het verschil tussen:
- Nee, ík heb haar de sleutels gegeven
- Nee, ik heb háár de sleutels gegeven
- Nee, ik heb haar de sléútels gegeven
Je geeft met zo’n accent (of eigenlijk: met de klemtoon) aan wat het belangrijkste deel van de mededeling is. Of zelfs om welk woord het überhaupt gaat:
- vóórkomen
- voorkómen
Maar… in het Engels bestaat zo’n gebruik van het accent aigu simpelweg niet. Niet soms. Niet bij uitzondering. Niet in bijzondere gevallen. Gewoon, niet.
Wil je in het Engels een klemtoom suggereren, dan cursiveer je het desbetreffende woord. kijk maar:
- No, I gave her the keys.
- No, I gave her the keys.
- No, I gave her the keys.
Subtiel, toch?
En er is nóg een subtiliteit in deze kopregel, want de zin in kwestie is al cursief gedrukt. Wat er dan gebeurt, is dat het te cursiveren woord juist weer in romein (“rechtop”) komt te staan.
Ter vergelijk: hier zijn dezelfde voorbeelden als hierboven weer, maar dan met de basistekst cursief:
- No, I gave her the keys.
- No, I gave her the keys.
- No, I gave her the keys.
Voor Nederlandse ogen is de nuance hier bijna onzichtbaar, omdat we het niet gewend zijn om ernaar te zoeken. Voor ons vallen die niet-cursieve “I”, “her” en “keys” nauwelijks op…
Maar toch, dat is de regel. De zin in de krant zou dus, volgens de Engelse regels der kunst, moeten zijn:
- ‘I am a survivor, not a victim’
Toch blijft er ruimte voor twijfel. Dit is immers een geciteerde Engelse zin in een Nederlandse kop in een Nederlandse krant. Gelden dan de Engelse regels? De Nederlandse? Een mengvorm?
Lastig gevalletje. Wat vind jij?
Als de Engelse zin bedoeld is voor publicatie in Nederlandstalige context, dan vind ik een mengvorm zeker acceptabel. Overigens zijn er manieren om het probleempje te omzeilen. Het belangrijkste woord kan in hoofdletters worden gezet. Dat komt in het Engels vaak voor. In het Nederlands misschien wat minder vaak. Het woord in kwestie kan ook in vetjes (bold) worden gezet of onderstreept (underlined).
Dank je, Emile. Ik denk dat dit zo’n geval is waar de intuïtie van verschillende taalgebruikers flink uiteen kan liggen. Als ik de redacteur van dienst was geweest, had ik denk ik het accent gewoon weggelaten. De zin is kort genoeg dat hij ook zonder extra nadruk op not prima werkt. En je vat de opties voor het geven van nadruk aan een woord trouwens perfect samen: cursiveren, vette letters, hoofdletters, onderlijnen. Daar kan je in bepaalde contexten nog het kleuren van de letters aan toevoegen. Ik wil daar te zijner tijd nog een apart artikel aan wijden, en dit zijn precies de ingrediënten die ik daarin terug zal laten komen.