Oh jee oh jee, morgen is het weer eens zover: het Groot Dictee der Nederlandse Taal wordt gehouden. Ik vind het vrij wonderlijk, maar veel mensen gaan er klakkeloos van uit dat, één, ik altijd meedoe met het Dictee, en twee, ik dat leuk vind. Omdat ik van taal hou en zo. Welnu, het tegenovergestelde is het geval: ik hou van taal en dus doe ik niet mee met het Dictee.
Natuurlijk, ik zie de vermaakwaarde er heus wel van in. Natuurlijk, het is leuk als een schoolkind van 14 minder fouten maakt dan de staatssecretaris van Belangrijke Zaken. Natuurlijk, er zit een masochistisch soort genot in het voelen van die kronkel in je hersens wanneer je denkt: wat is dat nou weer voor bizar woord?
Maar ik blijf erbij: het Groot Dictee gaat niet over taal. Er zijn vast mensen die zonder aarzeling kunnen opnoemen wie er aan het begin van de wedstrijd op de bank zaten bij de EK-kwalificatiewedstrijd tegen Polen in 1987 – maar heeft dat iets met voetbal te maken? Er zijn vast mensen die precies weten hoe vaak het woord zomer voorkomt in het hele oeuvre van Shakespeare – maar heeft dat ook maar iets te maken met het gevoel dat je krijgt als je geliefde je Sonnet 18 voorleest: Shall I compare thee to a summer’s day? Er zijn vast mensen die, gezeten aan de dinertafel, met angstwekkende nauwkeurigheid kunnen vertellen hoeveel kilocalorieën er zitten in elk van de geserveerde voedingsstoffen – maar wordt het eten daar lekkerder door? Neen, neen, driewerf neen.
Ja, taal is gebonden aan regels; en ja, het is belangrijk dat je die regels kent en je eraan houdt. Maar de oplossing voor alle raadsels die het Groot Dictee ons voorschotelt kun je gewoon opzoeken in een woordenboek. Het enige knappe aan een goede score bij het Dictee is dat iemand het allemaal uit zijn hoofd kent.
De reden dat ik zo van taal hou is juist dat het al die dingen overdraagt die je niet kunt opzoeken. Wat jij te melden hebt, wat jou raakt, hoe jij de wereld ziet, wat jouw verhaal is. Daar draait het om, en niet om de vraag of je d‑e g‑e-p-r-i-v-i-l-e-g-i-e-e-r-d‑e g‑y-n-a-e-c-o-l-o-o‑g p‑e-r-c-i-p-i-e-e-r-d‑e d‑e m‑a-n-o-e-u-v-r‑e v‑a-n d‑e g‑e-d-w-e-e‑ë z‑e-n-b-o-e-d-d-h-i-s‑t in één keer foutloos uit kunt braken.
Durf te leven! Boycot het Groot Dictee!