Stel, je wordt ineens een moorddadig type en besluit om iemand in het Engels wat gif toe te dienen. Wat geef je ze dan: een poison of een toxin? Kan het misschien ook allebei? En nu we het er toch over hebben, hoe zit het dan met een venom? We laten iedereen rustig leven en zoeken het uit!
Waar hebben we het over?
Woorden die heel dicht tegen elkaar aan schurken qua betekenis hebben soms toch een duidelijk verschillend gebruik en vaak heel andere oorsprong.
Betekenis en gebruik
- Een poison is een gif, een chemische stof (natuurlijk of kunstmatig gemaakt) die schadelijk of zelfs dodelijk is voor een levend organisme.
- Een toxin is een gifstof die aangemaakt wordt in de cellen van een levend wezen, en kan dus niet synthetisch zijn.
Het woord poison kan ook een werkwoord zijn, en dan betekent het: vergiftigen.
Voorbeelden
- Any drug can be a poison if the dose is too high.
- Many insects produce powerful toxins.
- Do you think the countess was poisoned by the butler?
Even opletten
Je kunt daarnaast ook nog de term venom tegenkomen, die óók “gif” betekent. Dat is dus nummer drie. Wat is dan het verschil?
Een venom is een specifiek soort toxin, namelijk eentje die door een dier zelf wordt toegediend aan het slachtoffer via een wond (vaak een beet). Bekijk het zo: het gif in het slijm op de rug van een kikker die je oppakt is een toxin, en het gif in de beet van een slang is een venom.
Weetje
Het woord poison stamt af van het Latijnse potionem, dat “drank” betekende, maar ook “giftige drank”. Ook het huidige Engelse woord potion (behandeldrankje of toverdrank) is daaraan verwant. Poison en potion zijn dus een doublet.
De oorsprong van het woord toxin is anders. Dat voert terug op het Griekse toxicon pharmacon, waarbij toxicon (van toxicos) “voor pijlen of boogschieten” betekent, en pharmakon “een medicijn, gif, spreuk, betovering”. In de taal was de oer-toxin dus een gifstof die je op een pijlpunt deed om de tegenstander nog meer leed toe te brengen.