De woorden officieel en officieus zijn duidelijk familie van elkaar. Toch betekenen ze iets heel anders. Sterker nog: iets kan nooit officieel én officieus tegelijk zijn! We zoeken uit hoe het zit.
Waar hebben we het over?
Sommige zusterwoorden zijn ontstaan op basis van hetzelfde grondwoord, maar met een andere uitgang.
Betekenis en gebruik
- Officieel is een bijvoeglijk naamwoord dat betekent: op basis van bevoegd gezag, gezaghebbend, ambtshalve, formeel.
- Officieus is ook een bijvoeglijk naamwoord, maar dit betekent: onofficieel, niet-ambtelijk, niet-formeel.
Zo bezien zijn deze woorden dus elkaars tegengestelden. Wel hebben ze beide te maken met het overbrengen van informatie of het doen van een mededeling.
Let op: de vraag of die informatie officieel of officieus is, heeft niets te maken met de vraag of de boodschap waar of correct of relevant is. Je kunt officieus al lang van een collega gehoord hebben dat Marie promotie gaat krijgen, terwijl je dat officieel pas vanmorgen te lezen hebt gekregen. In beide gevallen gaat het om dezelfde, correcte informatie.
Cruciaal voor het onderscheid tussen officieel en officieus is de vraag of de mededeling in kwestie afkomstig is van (of bestemd is voor) een erkende persoon of instantie en zo een soort zegel van goedkeuring draagt.
Voorbeelden
- Ga je hier een officiële klacht over indienen?
- Bij zo’n officieel diner voel ik me altijd opgelaten.
- Er zijn al een tijdje officieuze berichten over het aftreden van de directeur.
- Ik wil je officieus vragen om dit nog even voor je te houden.
Even opletten
Deze beide termen zijn afgeleid van het woord officie. Dat is een wat formele term die “ambt” of “betrekking” betekent. In het Engels is, in dezelfde betekenis, het woord office nog volop in gebruik.
Weetje
Een andere verwante term is officier. De betekenis daarvan is gaandeweg beperkt tot militaire en juridische contexten, maar oorspronkelijk was een officier simpelweg iemand die een bepaald officie bekleedde en dus formeel een rang of positie innam.
Je ziet diezelfde betekenis in het Engels nog steeds terug in de term officer, bijvoorbeeld in chief executive officer (CEO).