Gisteravond berichtte het RTL Nieuws over de klimaattop in Kopenhagen. In een van de bijdragen vertelde correspondent Erik Mouthaan ons over initiatieven in de Amerikaanse staat California om op groene energie over te stappen. Hij zei: “De toekomst van groene energie ziet er zo uit. Oké, het lijkt misschien een suf fonteintje, maar dit is een geiser. Heet water dat uit de aarde omhoog spuit. En die kracht kun je harnassen.”
Meteen zat ik rechtop op de bank. Wat?!? Ik dacht: Oh Erik, wat doe je me nou? Ik vind het fijn dat je me helemaal vanuit de Verenigde Staten vertelt over allerlei interessante dingen. Maar dit moet je niet doen…
“Harnassen”?
Ik snap het wel hoor. Erik heeft vast gepraat met een of andere Californische voorlichter die hem iets vertelde in de trant van: “We can harness this geothermal power to create an energy source for thousands of households.” En onze Erik, de lieverd, dacht meteen dat die energie in het Nederlands dus “geharnast” wordt. Oeps.
Het is een soort omgekeerd Now comes the monkey out of the sleeve. Het gedachteloos een-op-een vertalen van een woord of uitdrukking, denkend dat het in een andere taal net zo werkt. Maar in dit geval dan terugvertaald door een native speaker (van het Nederlands) in zijn eigen taal!
Wij kennen intussen wel degelijk het werkwoord harnassen. Dat betekent “een harnas aantrekken” of, overdrachtelijk, “zich wapenen”.
Maar het Engelse werkwoord to harness heeft – in dit geval – niets te maken met middeleeuwse wapenkledij. Het gaat terug op het zelfstandig naamwoord harness, in de zin van: het tuig van een trekdier. Dat wordt ook wel een gareel genoemd. (En dan weet je meteen ook waar de uitdrukking “in het gareel brengen” vandaan komt).
Je kunt to harness a horse dus vertalen als “een paard inspannen” of “een paard (voor de wagen) spannen”. En in het verlengde daarvan is to harness the power of, of to harness the potential of, dus: de kracht of het vermogen van iets tot nut maken, aanwenden, gebruiken.
En dát is dus wat je kunt doen met de kracht van dat water dat bij Eriks geiser uit de grond spuit.
Waar we ons intussen wel tegen moeten harnassen zijn de gevolgen van de klimaatverandering die onze wereld onherkenbaar dreigt te veranderen. Terug naar Kopenhagen…