Harmonisch vs. harmonieus

Stel, je hebt een har­mon­i­ca en je speelt daar een deun­t­je op. Het klinkt eigen­lijk best aardig. Zijn de gelu­iden die je maakt dan har­monisch, of miss­chien toch har­monieus? Of kan het zelfs alle­bei? En zo ja, wat is dan het ver­schil? Wij zoeken het voor je uit!

Waar hebben we het over?

Woor­den die uit een gemeen­schap­pelijke bron komen, kun­nen gaan­deweg toch een heel eigen, spec­i­fieke gebruik ontwikke­len. Maar ook dan bli­jft hun beteke­nis vaak verwant.

Betekenis en gebruik

  • Har­monisch is een term in de muziek, wiskunde en natu­urkunde die betekent: “geken­merkt door har­monie”, “wellu­idend”, “met elka­ar in overeenstemming”.
  • Har­monieus is een lossere term met een ver­wante beteke­nis: “in een staat van har­monie”, “aan­ge­naam om te horen”, “even­wichtig”.

Zo bezien is har­monisch een meer tech­nis­che term, die objec­tief omschri­jvend is. En har­monieus is een meer esthetis­che of metaforische term, die een (posi­tief) oordeel uitspreekt.

Voorbeelden

  • De muziek van Beethoven is har­monisch heel veelzijdig.
  • De optel­som 1 + ½ + ⅓ + ¼ + etc. is een har­monis­che reeks.
  • De indel­ing van deze kamer is heel har­monieus.
  • Op onze school gaat iedereen op een har­monieuze manier met elka­ar om.

Even opletten

Deze bei­de woor­den zijn afgeleid van het zelf­s­tandig naam­wo­ord har­monie. Maar let op: dat zijn eigen­lijk twéé woor­den, en dat zie je ook terug in de beteke­nis van har­monisch en har­monieus.

Har­monie kan namelijk betekenen:

  • een even­wichtig, regel­matig of geor­dend geheel van elementen
  • een goede ver­stand­houd­ing, eens­gezind­heid, balans

De muziek is miss­chien wel hét voor­beeld van een domein waarin bei­de betekenis­sen van har­monie (en dus ook van hun afgelei­de ter­men) van toepass­ing kun­nen zijn. Een muziek­stuk kan tegelijk­er­ti­jd zow­el har­monisch als har­monieus zijn.

Weetje

Als je terug­gaat in de tijd, voeren al deze ter­men terug op het Griekse har­mon­i­ca, dat “overeenkom­stigheid van gelu­id” betekent.

Dit was al een metafoor, want de oud­ere, let­ter­lijke beteke­nis van har­mon­i­ca was “manier van beves­ti­gen” of “geor­dend bestu­ur”, wat op zijn beurt weer was afgeleid van har­mos: “gewricht” of “scharnier”.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties