Enkele reis naar de hel

Een paar dagen gele­den hoorde ik in Sci­ence Talk, de onvol­prezen pod­cast van Sci­en­tif­ic Amer­i­can, een Engelse uit­drukking die ik niet kende en die me meteen nieuws­gierig maak­te naar meer.

Kate Wong, een evo­lu­tiedeskundi­ge, vertelde daarin over de ijsti­jd van het Saalien. Ze zei, “Start­ing around 195,000 years ago, and last­ing up to 123,000 years ago, the plan­et entered into a glacial phase and kind of every­thing went to hell in a handbasket.”

Nou ben ik alti­jd in voor een inter­es­sant ver­haal over kli­maatveran­derin­gen of de menselijke evo­lu­tie, maar mijn aan­dacht werd hier meteen weggekaapt door dat won­der­schone idioom. To go to hell in a hand­bas­ket… Prachtig! De beteke­nis is meteen duidelijk. In alledaags Ned­er­lands: naar de klote gaan.

Dante steekt de Styx over op weg naar de hel

Dat er in zo’n zegswi­jze met het the­ma van de onder­w­ereld gespeeld wordt, is niet ver­rassend. Er zijn genoeg uit­drukkin­gen die (in de breedst mogelijke zin) te mak­en hebben met het idee van “ver­slechterende omstandighe­den” en die de hel aan­roepen. Denk aan “door een hel gaan” / go through hell of de ver­wens­ing “loop naar de hel” / go to hell.

Maar dan: hoe­zo die mand met hand­vat­ten? Die zie je niet meteen aankomen. De ontstaans­geschiede­nis van deze kreet is wat schim­mig, maar één ding is wel duidelijk: de bron van meerdere vari­aties op to go to hell in a…” ligt in Ameri­ka, rond het mid­den van de negen­tiende eeuw. Er waren  alter­natieve ver­sies zoals hell in a hand­cart of hell in a wheel­bar­row, maar die zijn min of meer uitgestorven.

Er wordt gespeculeerd over de mogelijke “beteke­nis” van de toevoeg­ing hand­bas­ket. Maar meer waarschi­jn­lijk is dat het een speelse allit­er­atie is ter ver­sterk­ing van het orig­i­neel, net zoals as dead as a door­nail, dat door Shake­speare voor het eerst is opgetekend.

Hoe dan ook, ik ben blij dat ik dit juweelt­je tegen het lijf liep, en dat deze uit­drukking niet eh… naar de hel is gegaan in een handmand.

SaveSave

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties