Jas

Het kan raar lopen. Ik heb net een nieuwe, donker­bru­ine jas gekocht, en er nooit bij stilges­taan dat die me tot in Zuid-Zwe­den zou bren­gen. Maar toch is dat gebeurd. Want toen mijn jong­ste spruit (7 jaar) deze aan­winst zag, zei hij, oplet­tend als hij is: “Hé, je hebt een nieuwe jas!” Ik beaamde dat, complimen­teerde hem met zijn opmerkza­amheid, en vroeg wat hij ervan vond. Waarop hij zon­der aarze­len antwo­ordde: “Ja, leuk. Maar ik vind hem wel een beet­je gothic.”

Mijn bli­jd­schap over mijn nieuwe jack maakt onmid­del­lijk plaats voor een nog veel grotere vreugde. Goth­ic! Bij Odin en Thor, waar kwam dat ineens vandaan?

Als taalmin­nende vad­er ben ik alti­jd opge­to­gen als mijn kinderen een nieuw woord gebruiken. Soms zijn dat huis‑, tuin- en keuken­wo­or­den, en soms (scheld)woorden waar­van je de gebruik­sregels nog een beet­je voor ze moet nuanceren. Maar vaak zijn het ook onverwachte juweelt­jes als goth­ic.

Bij navraag bleek dat voor hem goth­ic zo ongeveer het­zelfde betekent als zwart, en daarmee zit hij er niet heel ver naast. Maar het zette me wel aan het denken. Want wist ik eigen­lijk nog wel hoe het ook alweer zat met goth­ic? Dat woord en zijn Ned­er­landse tegen­hang­er gotisch hebben een lange reis gemaakt die miss­chien wel begint in, jawel, Zuid-Zweden.

In vogelvlucht…

Het is niet zek­er, want het arche­ol­o­gis­che bewi­js is schaars, maar mogelijk komen de Goten oor­spronke­lijk uit het huidi­ge Göta­land in Zwe­den. Wat we wel weten is dat dit Oost-Ger­maanse volk zich aan het begin van onze jaartelling geves­tigd had op het Europese con­ti­nent, begin­nend in wat nu Polen is, en dat ze in de eerste eeuwen na Chris­tus het de Romeinen behoor­lijk lastig hebben gemaakt. Er waren ver­schil­lende takken in de grote Gotis­che stam­boom, waar­van de Visig­oten en de Ostro­goten de belan­grijk­ste zijn.

De Goten bevocht­en het Romeinse Rijk en plun­der­den ste­den, net als hun mede-Oost-Ger­ma­nen de Van­dalen. Maar ze beleef­den ook lange peri­odes van vrede, waarin ze gaan­deweg verder roman­iseer­den, zich bekeer­den tot het chris­ten­dom en uitein­delijk opgin­gen in, of opvol­gers wer­den van, het Romeinse imperi­um. Het Visig­o­tis­che rijk op het Iberische schierei­land hield zelfs stand tot in de acht­ste eeuw, toen het viel na de grote Moslim-invasie vanu­it Noord-Afrika.

Daarmee waren de Goten van het wereld­toneel verd­we­nen, al meer dan duizend jaar gele­den. Toch draag ik vol­gens mijn zoon anno 2010 een gotis­che jas. Hoe dat kan, ver­tel ik je vol­gende week…