: vs. ;

De titel van dit stuk­je lijkt een beet­je op een geman­keerde emoti­con. Toch is hier echt iets aan de hand, want het ver­schil tussen een dubbelepunt en een pun­tkom­ma is grot­er dan het ver­schil tussen :-) en ;-).

Waar hebben we het over?

In het Ned­er­lands zijn we het niet echt gewend om de pun­tkom­ma te gebruiken – althans niet cor­rect. Vaak denken we dat de pun­tkom­ma en de dubbelepunt min of meer onder­ling uitwissel­baar zijn. Maar dat is niet zo.

Betekenis en gebruik

• Een dubbelepunt gebruik je in een zin om aan te geven dat er een uit­leg, uitwei­d­ing of opsom­ming vol­gt. Je kunt de dubbelepunt ook gebruiken aan het einde van een zin of deelzin, om een (bullet)lijst in te leiden.
• Een pun­tkom­ma kun je gebruiken in plaats van een punt, als je twee zin­nen aan elka­ar wilt verbinden die gram­mat­i­cal geschei­den zijn maar inhoudelijk in elka­ar overlopen.

Voorbeelden

• De Ford Mod­el T was maar in één kleur te kri­j­gen: zwart.
• Gelukkig heeft Ineke een oploss­ing gevon­den: een winkel in Bre­da had dit prod­uct nog wel op voorraad.
• We zijn blij met de vol­gende ontwikkelingen:
  • onze klanten zijn tevreden
  • we mak­en weer winst
  • de kwaliteitscon­t­role gaat steeds beter
• Op de fam­i­liereünie wordt het vast een gezel­lige boel; hopelijk kun­nen ook onze twee neven uit Gronin­gen erbij zijn.

Even opletten

Te pas en te onpas zie je (1) dat een (bullet)lijst wordt ingeleid met een pun­tkom­ma en/of (2) dat elk item in zo’n lijst (behalve het laat­ste) wordt afges­loten met een pun­tkom­ma. Doe dat liev­er niet.

Leid de lijst in met een dubbelepunt en eindig elk item óf met een punt (als het lan­gere zin­nen zijn) óf zon­der leesteken (als het korte zin­nen, tek­st­flar­den of losse woor­den zijn).

Weetje

Je hebt het al gezien in de rest van deze TaalTip, maar voor de goede orde: het leesteken mid­den in deze zin heet een dubbelepunt, niet een “dubbele punt”.