De vreemdste boektitel

Soms loop je onverwacht tegen een par­elt­je aan. Zoi­ets als “de pri­js voor de vreemd­ste boek­ti­tel” – wie had gedacht dat die echt zou bestaan?

Maar zowaar: vanaf 1978 looft het Britse vak­week­blad voor uit­gev­ers, The Book­seller, jaar­lijks een pri­js uit voor het Engel­stal­ige boek met de meest bizarre titel: de Dia­gram Prize for Odd­est Book Title of the Year.

Het begon alle­maal min of meer als grap op de boeken­beurs in Frank­furt in dat jaar. De pri­js ging toen naar Pro­ceed­ings of the Sec­ond Inter­na­tion­al Work­shop on Nude Mice. Een boek dat werke­lijk gaat over medisch onder­zoek met “naak­te muizen” (dat zijn lab­o­ra­to­ri­um­muizen die door een genetis­che mutatie een onvol­waardig immuun­sys­teem hebben).

Deze titel hintte echter al wel naar een trend: veel van de win­naars in de daaropvol­gende jaren had­den titels die op de een of andere manier te mak­en had­den met taboeon­der­w­er­pen als seks, poep, etc. Bijvoorbeeld:

• Nat­ur­al Bust Enlarge­ment with Total Pow­er: How to Increase the Oth­er 90% of Your Mind to Increase the Size of Your Breasts (1985)
• Les­bian Sado­masochism Safe­ty Man­u­al (1990)
• The Big Book of Les­bian Horse Sto­ries (2003)
• How to Poo on a Date (2013)

Shortlist

Vorig jaar won het boek Strangers Have the Best Can­dy, een reisver­slag. En afgelopen week zijn de zeven nom­i­naties bek­endge­maakt voor de pri­js voor dit jaar. Het zijn alle­maal titels uit 2015:

• Behind the Binoc­u­lars: Inter­views with Acclaimed Bird­watch­ers – een must-have voor voge­laars door Mark Avery en Kei­th Betton
• Read­ing the Liv­er: Papy­ro­log­i­cal Texts on Ancient Greek Extispicy – een weten­schap­pelijk boek van William Fur­ley en Vic­tor Gysem­bergh over hoe in het antieke Grieken­land de orga­nen van offer­schapen wer­den gelezen
• Sovi­et Bus Stops – een overzichts­boek van Christo­pher Her­wig over, ja ja, bushaltes in de voor­ma­lige Sovjetunie
• Too Naked for the Nazis – een biografie door Alan Stafford over een var­iété­groep in het mid­den van de 20e eeuw
• Paper Fold­ing with Chil­dren – een knut­sel­boek van Alice Hor­necke waar­bij geen kinderen gevouwen hoeven te worden
• Trans­ves­tite Vam­pire Bik­er Nuns from Out­er Space: A Con­sid­er­a­tion of Cult Film – een boek voor cult­film­liefheb­bers door Mark Kirwan-Hayhoe
• Read­ing from Behind: A Cul­tur­al His­to­ry of the Anus – een onder­zoek van Jonathan Allan dat je miss­chien beter niet op het toi­let kunt lezen

Heb je een favori­et? Dan kan je direct je stem uit­bren­gen op deze site.

Extispex

Maar de ware par­el in dit hele ver­haal is voor taal­liefheb­bers toch wel het Engelse woord extispicy. Ik had daar nog nooit van geho­ord; ik zou eerder denken aan div­ina­tion of augury of for­tune-telling.

Extispicy voert terug op het Lati­jn: een extispex was iemand die inge­wan­den las om de toekomst te voor­spellen. Exta betekent inge­wan­den en -spex (van het werk­wo­ord spectare, bek­ijken) betekent iemand die ziet; denk aan spek­takel, schouwspel. En extispex was dus let­ter­lijk een “inge­wan­den­schouw­er”. (Het syn­on­iem harus­pex staat nog steeds in de Dikke Van Dale.)

In het Ned­er­lands kom voor extispicy je op div­inatie, waarzeg­ger­ij of wichelar­ij. Ken jij nog meer woor­den met een soort­gelijke beteke­nis? Je hoeft geen schapen­lever te lezen om te ver­moe­den dat er vast meer ver­wante begrip­pen zijn!

Update

Inmid­dels is op 17 maart 2016 de win­naar bek­endge­maakt: het boek Too Naked for the Nazis kreeg de meeste stemmen!