De Engelse woorden carefree en careless zijn neefjes die allebei iets te maken hebben met de afwezigheid van zorg of zorgen. Toch zijn ze zeker niet onderling uitwisselbaar. Maar het onderscheid is ook weer niet helemaal zwart-wit, dus je moet wel even opletten. Wanneer kies je welk woord? We zoeken het voor je uit!
Waar hebben we het over?
Met achter- en voorvoegsels kun je de betekenis van woorden sturen. In sommige gevallen zit die betekenis bij twee verwante termen heel dicht bij elkaar, maar is er toch een belangrijk verschil.
Betekenis en gebruik
- Carefree is een bijvoeglijk naamwoord dat betekent: “onbezorgd” of “onbekommerd”. Het kan ook een negatieve lading hebben als het verwijst naar iets wat juist wél zorgvuldigheid vraagt; dan betekent carefreeeerder “onverantwoordelijk” of “onzorgvuldig”.
- Careless is ook een bijvoeglijk naamwoord, maar het betekent “onoplettend”, “achteloos” of “slordig”. Je kunt careless ook tegenkomen in de zin van “zonder zorgen”, maar dat is minder gebruikelijk.
Zoals je ziet zijn zowel carefree als careless een combinatie van het woord care (zorg) met een achtervoegsel dat een ontkennende lading toevoegt: -free (-vrij) of -less (-loos). De samengestelde betekenissen van “zorgen-vrij” en “zorgen-loos” liggen dicht bij elkaar of overlappen zelfs.
Toch is er in de praktijk wel degelijk een verschil: carefree heeft meestal een positieve connotatie en verwijst naar het niet-hebben van zorgen or zorg, terwijl careless meestal een negatieve gevoelswaarde heeft en verwijst naar het niet-toepassen van zorg of zorgvuldigheid.
Voorbeelden
- We’ve had a delightful, carefree vacation.
- Jenny is such a carefree spirit!
- It was careless of you to leave the door unlocked.
- Ted didn’t mean what he said; he’s just careless that way.
Even opletten
Je zag het hierboven in de omschrijving al: beide termen kunnen ook de omgekeerde gevoelswaarde hebben. Carefree geldt dan juist als een negatief geladen woord, met een gebruik dat lijkt op careless; en careless krijgt dan een positieve lading, waardoor het gebruik weer meer op carefree lijkt.
- John’s carefree attitude to money had cost him dearly.
- Ah, those careless days of youth!
Maar nogmaals: dit gebruik is de uitzondering. Als basisregel kun je aanhouden dat carefree een positieve term is en careless een negatieve.
Weetje
Er is nog een term waarin care samenkomt met een ontkennend affix, namelijk uncaring. Dat betekent “gevoelloos”, “ongevoelig” of “onverschillig”. Denk daarbij aan een zin als: I can’t believe Marcia treats her mother in such an uncaring way.