Als je iemand voor zijn verjaardag een presentje geeft, is dat dan een “cadeau” of een “kado”? Beide spellingen komen in het wild voor, maar zijn ze ook allebei correct? En zo nee, welke heeft dan de voorkeur en waarom?
Waar hebben we het over?
Soms ontstaat na verloop van tijd van een woord een tweede, alternatieve spelling. Ook als die al is ingeburgerd, is het nog maar de vraag of beide schrijfwijzen dan als een “juiste spelling” gelden.
Betekenis en gebruik
- Cadeau is de correcte spelling voor het synoniem voor “geschenk”.
- Kado is een alternatieve spelling voor cadeau, die vroeger als “toegelaten spelling” werd gedoogd, maar die nu officieel geldt als incorrect.
Voorbeelden
- Heb je al een cadeau voor Henriëtte gekocht?
- Ook met een klein cadeautje kan je iemand heel gelukkig maken.
- Met name in reclameteksten zie je dat ‘cadeau’ nog wel eens als ‘kado’ wordt gespeld, omdat dat korter is.
Even opletten
In het Groene Boekje (de officiële woordenlijst van de Nederlandse taal) van 1954 werd van zo’n 12.000 woorden niet alleen de meer klassieke schrijfwijze opgenomen als “voorkeurspelling”, maar ook een moderne, vereenvoudigde “toegelaten spelling”. Vanaf toen golden cadeau en kado beide als acceptabel, zij het dat cadeau de voorkeur had.
Andere voorbeelden van een duo-spelling in de categorie c‑of‑k waren: insect-insekt, product-produkt en complot-komplot.
Vanaf het Groene Boekje van 1995 is deze tweesporenspelling weer opgeheven en geldt er maar één versie als correct. In dit geval is dat de spelling cadeau, en die geldt dus al meer dan 20 jaar als de enige echte.
Weetje
In sommige gevallen is in 1995 juist gekozen om de k‑spelling als norm te hanteren, zoals bij kroket (en niet “croquet”), kopie (en niet “copie”) en elektrisch (in plaats van “electrisch”)
Het Groene Boekje kan soms handig zijn, maar wat is ‘officieel’? Verplicht voor iedereen is het in ieder geval niet en vaak is het ‘Witte Boekje’ fraaier.
Dank voor je reactie, gnjager. De vraag wat een ‘officiële’ spelling is, is inderdaad een verhaal apart. Maar als er in het Nederlandse taalgebied één spelling is die aanspraak kan maken op die titel, dan is het wel de spelling die door de Taalunie is gepubliceerd. Die is immers voor een deel van het taalgebruik (namelijk overheid en onderwijs) verplicht.
Daarmee is natuurlijk nog niet gezegd dat de ‘officiële’ spelling ook de ‘beste’ spelling is (wat dat ook betekent). Zo blijf ik het woord ‘gedachtewisseling’ (zonder tussen‑n) een beetje vreemd vinden, al is dat de voorgeschreven schrijfwijze. In het geval van cadeau-kado neemt het Witte Boekje ‘kado’ wél op, zij het met de aantekening dat het ‘informeel’ is.
Dank voor je reactie.
Tja, zo blijf ík ‘officieel’ in dit verband vreemd vinden, omdat de Taalunie geen enkele bevoegdheid heeft. Sterker nog, zij zaait meer verwarring dan houvast. Maar het gebruik is inmiddels helaas onuitroeibaar.
Onder de kop “Even opletten”, in de tweede alinea staat “product – product”. Ik veronderstel dat dat moet zijn “product – produkt”. Beetje flauw misschien maar ik dacht “even opletten”… :)
Je hebt helemaal gelijk, Marianne. Dat was inderdaad een suffe tikfout, en ik heb hem meteen gecorrigeerd. Dank voor je oplettendheid.