Bot door de neus

Veel volk­eren ken­nen een vorm van rit­uele ver­mink­ing, soms met deels dec­o­ratieve doelein­den, maar vaak ook als teken dat iemand tot de groep toege­lat­en is. Als onver­minkt pol­d­er­mens denk je dan bijvoor­beeld aan besni­j­de­nis (bij man­nen en vrouwen), lit­tekens op het gezicht, bot­ten door de neus, gek­leurde rin­gen om de nek, en meer van dat soort exo­tis­che dingen.

Je denkt vooral aan de Ander, je weet wel, diegene die ver van je bed in een of ander oer­woud woont. Je denkt al hele­maal niet aan een bal­let­je mayo van de snack­bar of een pick­nick­je in het Vondelpark.

Op zijn Hollands

Toch doen ook Hol­lan­ders aan een vorm van rit­uele ver­mink­ing. Wat?! Wij alge­meen beschaafde, tol­er­ante Ned­er­lan­ders, die vri­jheid en recht­vaardigheid zo hoog in het vaan­del hebben? Wij welopgevoede Noord-Euro­pea­nen uit de delta van Rijn en Maas, die geen mol­e­cu­ult­je oer­woud meer in ons DNA hebben? Ja, wij.

We sleute­len alleen niet aan onze lichamen, maar aan onze taal.

Want als een buiten­lands woord zich bij onze woor­den­clan wil voe­gen, moet er vaak iets aan geknut­seld wor­den, een rit­uele – en meestal zin­loze – veran­der­ing van spelling, die aangeeft dat dit woord nu bij Ons hoort, en niet meer bij de Anderen.

Een paar voorbeelden

Kijk maar eens naar dat bal­let­je mayo. Die mayo komt uit het Frans, waar ze voluit may­on­naise heet. Nou en, zul je zeggen, bij ons heet het toch ook voluit may­on­aise? Maar let op: in de Franse spelling komt twee keer de let­ter n voor.

Het Engels, ter vergelijk­ing, heeft dit woord ook uit het Frans overgenomen, en daar is de spelling nog intact. Maar het Ned­er­lands heeft één n ver­wi­jderd als rit­ueel offer, en wij schri­jven dus may­on­aise.

En dan op naar het Von­del­pak. Daar zit­ten een paar mensen op een kleed­je, met een mand met brood, bot­er en jam, met een flesje wijn en wat sinaas­ap­pel­sap voor de kinderen. Het Ned­er­lands heeft het woord pick­nick uit het Engels overgenomen, maar heeft het wel een flink bot door de neus gedouwd.

Het Engels kent weliswaar de woor­den pick en nick, maar een eten­t­je in de Engelse vri­je natu­ur is een pic­nic, zon­der die twee k’s.

Raar trouwens dat we dit woord juist uit het Engels hebben overgenomen. Het kli­maat daar nodigt niet al te vaak uit tot eten in de vri­je natu­ur. Je denkt dan eerder aan bijvoor­beeld Zuid-Frankrijk. De Engelsen hebben pic­nic dan ook niet zelf uit­gevon­den; ze hebben het overgenomen uit het Frans. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de Engelsen hier niet geheel zon­der blaam zijn, want ook zij hebben de botte bijl gehanteerd en zo het Franse pique-nique omgevor­md tot pic­nic.

Biz

Nog een paar voor­beelden? Licht uit, spot aan.

Van West End tot Hol­ly­wood: de Brit­ten en Amerika­nen weten hoe ze een spek­takel op moeten zetten. Niets voor niets is de term show busi­ness dan ook in het Engels ontstaan. De eerste let­ter­greep van busi­ness klinkt als “biz”, en men spreekt informeel dan ook wel van de show biz (je ziet het ook wel aan elka­ar geschreven).

Maar waarom kri­jgt het Engelse show­biz in zijn verned­er­land­ste vorm een extra ring om z’n nek, om zo in show­bizz te veran­deren? Zin­loos geweld.

En waarom, ten slotte, kri­jgt het Ital­i­aanse mafia (dat in het Engels net zo gespeld wordt) in de pold­er­taal een joekel van een navelpierc­ing, om zo maf­fia te worden?

Er is maar één verk­lar­ing. Je ziet het niet meteen aan ons af, maar wie goed kijkt, merkt het meteen. Van de geor­gan­iseerde mis­daad tot het the­ater, van de snack­bar tot het Von­del­park. Ook wij zijn inboor­lin­gen. Wij zijn de Ander.

Abonneer
Laat het weten als er
guest

0 Comments
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties