Morgen gaan wij ons nieuwe hondje ophalen, en met zo’n dartele viervoeter kom je ineens ook in een wereld vol nieuwe woorden terecht. Voor alle speeltjes, voeding en toebehoren rondom de hond zijn er speciale woorden, maar er is er eentje die ik er even uit wil lichten.
Bench.
Ik herinner me uit de tijd dat ik als tiener een hond had niets dat lijkt op een “bench”. Mijn honden sliepen gewoon in een mand of op een deken. Of lekker tussen mijn benen op de grond, terwijl ik tv aan het kijken was.

Maar tegenwoordig, zo heb ik begrepen, moet een hond een bench hebben. Toen ik dat hoorde, dacht ik meteen aan het Engelse woord bench, en stelde ik me een soort bankje voor honden voor. Niets is minder waar. Want een bench, dat is een kooi. Puur en simpel, een kooi met tralies. In een onbarmhartige bui zou je zeggen: een hondengevangenis voor thuis. Van Dale geeft als synoniem: kamerkennel.
Nou zal zo’n bench best voordelen hebben bij het opvoeden van je viervoeter tot een sociabele, gehoorzame kompaan. Maar waarom heet zo’n ding een “bench”? (Een bench, nogmaals, is een bankje.) Het antwoord ligt nogal voor de hand: bench is in het Nederlands een eufemisme voor kooi. Je vermijdt er het woord cage mee.
Maar daarmee is het verhaal nog niet af. Want als je denkt dat een bench in het Engels wél een cage heet, dan heb je het mooi mis. Ook daar bedient men zich van een eufemisme om de gevangenisassociatie te vermijden. Een Engelse bench heet een crate. Een krat, dus.
Er is hier is bijzonders aan de hand. In het Engels is het nog vrij rechttoe rechtaan: het onprettige woord cage wordt vermeden met het eufemisme crate. Als je dat een-op-een overzet naar het Nederlands, dan zou je dus het ongewenste woord kooi vervangen door het eufemisme krat.
Toch is dat kennelijk nog niet genoeg; misschien klinkt in onze taal “krat” nog te prozaïsch, oninteressant. En daarom wordt er boven op dat eufemisme nog een stijlfiguur geworpen: de overstap naar een alternatief woord met een (vermeend) chiquere uitstraling. (Ik weet niet of er voor deze stijlvorm een officieel woord bestaat, maar het is verwant aan de hyperbool.) En in dit geval is dat dus ook nog een buitentaals woord, zoals bij het gebruik van sale in plaats van “uitverkoop”.
Hmm, ik denk dat ik mijn bench maar “box” ga noemen.
Eindelijk een Nederlander die begrijpt dat dit verwarrend is :)
Ik ben Brits, en vond dit een van de meest verwarrende woorden waarvan mijn Nederlandse schoonouders verwachtten dat ik het moest begrijpen (want “het is toch Engels?”). Het Nederlandse woord ‘kooi’ kende ik al. Ik snapte dus helemaal niet waarom je een kooi een bench zou noemen. “Het zal weer een merknaam zijn,” dacht ik, een merk die ik als geen hondenmens niet kende. Ik dacht aan de makers van buitenkleding…
Een ander woord dat al voor verwarring had gezorgd was namelijk ‘pemper’ (Pamper: het merk Pampers, met geen e‑klank maar a‑klank en een s aan het eind, is weliswaar bekend in Groot-Brittannië, maar is daar geen zelfstandignaamwoord geworden.) Destemeer verwarrend omdat je in eenzelfde zin het woord ‘nappy’ zou gebruiken, en het Nederlandse woord ‘luier’ kende ik al wel.
Dank je voor je feedback, Dani!
Ik kan me je verwarring goed voorstellen. Zelf zou ik voor “luier” weer “diaper” zeggen, maar ik ben dan ook met Amerikaans-Engels groot geworden.
Een andere pet peeve van mij is het Engelse woord idea, wat heel veel Nederlanders consequent uitspreken als “aai-die”. Oftewel, in het Engels, ID, identiteitsdocument. Menig Engelssprekende zal ze hebben horen zeggen, “I have a good ID” en dan denken: fijn voor je, ik heb ook een paspoort.
Ja, excuses, ik had “ik” moeten zeggen i.p.v. het algemene “je”. Mijn interesse in Amerikaans Engels is gegroeid sinds ik in Nederland woon. Ik ben ook docent Engels, dan hoor ik ook daaraan te denken.
Gelukkig krijg ik daardoor de kans om meerdere mensen per jaar te laten weten hoe je ‘idea’ uitspreekt. Ik denk niet dat ik ooit een groep of klas heb gehad waar dat niet nodig was :)
Zo herkenbaar! Mijn tienerzoon heeft net een hond gekregen (bij zijn moeder) en vertelde me dat ze net een nieuwe bench hadden gekocht. Ik had het woord al vaker gehoord en kon me inmiddels indenken dat er geen bankje mee werd aangeduid. Toen ik hem aan de lijn had (m’n zoon, aan de phone dus en niet de hond) vroeg ik hem een foto te maken en te appen. En jawel, het is gewoon een kooi. Mijn verwarring richt zich eveneens op zowel de term ‘bench’ als op het gebruik ervan in een woonkamer. Een mand zou mijn voorkeur genieten. Dat lijkt me comfortabeler voor een hond en het staat veel gezelliger.
Overigens, idea komt mij ook bekend voor. Ik leerde pas Nederlands op mijn achtste levensjaar, daarvoor sprak ik Engels (in Amerika). Soms is wat Nederlanders ervan maken hilarisch, soms tenenkrommend. Groet!
Dank je wel voor je bericht, Edddd! Ik ben ook pas op mijn 7e naar NL verhuisd na te zijn opgegroeid op Puerto Rico, dus ik weet precies wat je bedoelt. En ja, overal waar taalgebieden overlappen krijg je de meest interessante mengvormen en kruisbestuivingen. Soms levert dat idiote dingen op, soms prachtige, maar het is altijd fascinerend!
Als tweetalig opgevoed persoon krijg ik ook jeuk aan mijn taalorgaan van de “bench” voor honden. Ik weiger dit woord te gebruiken voor de kooi.
Gelukkig hebben we een kat en die zit in de volière :)
Dank voor je bericht, Arjen! Inmiddels hebben wij (nu ruim 11 jaar verder) een nieuwe pup in huis… en ik noem onze kamerkennel nog steeds (of: weer) een box.