Juist als je van de gebaande paden afgaat, kom je vaak de wonderlijkste plekjes tegen. Een voorbeeld. Je bent een wandeling aan het maken in taalland met (ik zeg maar wat) de dubbelepunt. Het is dan heel makkelijk om even een zijstapje te maken naar de dubbele punt.
Dubbelepunt, dubbele punt. What a difference a space makes.
Overoveroverovergrootvader
Het verschil tussen “dubbelepunt” en “dubbele punt” is inderdaad maar één enkele miezerige spatie. (Zie je trouwens de opvallende familiegelijkenis tussen ons eigen spatie en het Engelse woord space? Ze hebben dezelfde overoveroverovergrootvader: het Latijnse spatium. Nog zo’n zijstraatje…)
Maar dat kleine witte stukje op de regel maakt heel wat uit, want deze twee taalbeestjes zijn allesbehalve elkaars dubbelgangers. In beide gevallen gaat het om twee puntjes inkt op papier, ja, maar daar houdt de overeenkomst dan ook meteen op.
Dit zijn namelijk de verschillen:
- De dubbelepunt is één teken; een dubbele punt twee.
- De twee punten in een dubbelepunt staan verticaal; die in een dubbele punt horizontaal.
- De dubbelepunt is een gewoon interpunctieteken dat net zoals iedereen zijn belasting betaalt; een dubbele punt is een illegale crimineel.
Dat is misschien wat veel tegelijk, dus even een paar passen terug. Dit is de korte samenvatting:
- : (dit is een dubbelepunt)
- .. (dit is een dubbele punt)
Wat is het verschil?
De dubbelepunt, brave burger die hij is, werkt op dezelfde afdeling als de punt, de komma en de puntkomma. De afdeling interpunctie. Hij verbindt twee delen van een zin wanneer het tweede deel een opsomming, verduidelijking, verklaring of toelichting is die uit het eerste deel voortvloeit.
Een dubbele punt daarentegen is niks anders dan twee punten achter elkaar; hij dient altijd, onder alle omstandigheden, door iedereen gemeden te worden.
Maar toch zijn er grapjassen die zonder blikken of blozen zinnen opschrijven als de volgende:
- Ons bedrijf is gespecialiseerd in puntige communicatie en heet De Taalfout B.V..
- Als alle voorbereidingen op tijd zijn afgerond, zien we elkaar vrijdag a.s..
- De firma Slik & Slok zorgt voor de hapjes, de drankjes, etc..
Allemaal illegaal.
Laat het eens en voor altijd gezegd zijn: als een zin eindigt op een afkorting met een punt, dan ga je daar niet nóg eens een extra punt achteraan plakken. Dubbele punten bestaan niet in correct taalgebruik – alleen in Scrabble of Wordfeud, en dan nog alleen als je geluk hebt.
Weglatingsteken
Je mag twee opeenvolgende punten ook niet gebruiken in plaats van… drie opeenvolgende punten. Dat zijn namelijk officieel niet drie punten, maar één teken dat drie punten in zich verenigt. In het Engels heet dat teken een ellipsis en in het Nederlands een weglatingsteken. Het weglatingsteken dient om in citaten aan te geven dat een deel van de oorspronkelijke tekst is weggelaten, of om een denkpauze te suggereren.
(Even een steegje in: sommige tekstverwerkers, zoals Microsoft Word, kunnen automatisch drie ingetikte punten veranderen in een weglatingsteken. Het is een verschil dat je nauwelijks ziet, maar geef toe, het is wel zo elegant om het goed te doen.)
Je ziet trouwens soms ook vier punten achter elkaar. De vierde punt geldt dan als de punt die de zin afsluit, na het weglatingsteken. Dat mag wel, maar het hoeft niet.
En daarmee zijn we het zijstraatje weer uit en vervolgen we onze weg op de allee der dagelijkse beslommeringen. Dubbele punt uit, dus.