Van de Amerikaanse president Thomas Jefferson (1743−1826) is het beroemde citaat: “I cannot live without books”. Helemaal mee eens. En van alle soorten boeken waar ik van hou, nemen de woordenboeken een bijzondere plaats in. Dat zijn immers boeken die niet alleen bestaan uit woorden, maar ook nog eens gaan over woorden.
Een voorbeeld. Ik had het idee om dit stukje te schrijven over het woord blog. Mooi woordje, nog (relatief) fonkelnieuw, en in korte tijd alomtegenwoordig geworden. Mooie herkomst ook: een uitzonderlijke verkorting van weblog. Uitzonderlijk, want ik ken zo snel geen ander woord waarbij de beginletters van het moederwoord worden weggelaten. Andersom komt veel vaker voor: aso voor asociaal, intro voor introductie, etc.
Ik keek in het woordenboek, op zoek naar blog en familie. En wat vond ik? Allereerst, voorspelbaar, blog en bloggen en ook blogger. Maar dan, vlak daaronder. Ontroering en verwondering strijden in mijn brein om voorrang. Blohartig. Oh, wat een mooie: blohartig! Ik kan me natuurlijk vergissen, maar ik denk meteen: dit woordje is al jaren en jaren niet meer door iemand uitgesproken, heeft geen adem meer gehad. Van Dale doet er nog een schepje bovenop door droogjes te stellen dat dit juweeltje “(veroud.)” is. Dus ik zeg het hardop, een paar keer: blohartig.
Iemand die blohartig is, leer ik, is (a) laf of (b) verlegen. In het Woordenboek der Nederlandsche Taal staat dat het woord ook als bloohartig gespeld wordt, en dat bloo afstamt van een Oudgermaans woord dat “teer” of “krachteloos” betekende. Een bloodaard is dan ook een lafaard.
Zo begin je in de 21ste eeuw met een internetcolumn en beland je voor je het weet ergens nog voor de middeleeuwen in de schoot van een lafhartige Germaan. Ja, wat zouden we moeten zonder boeken…